PRACA DOKTORSKA

wyniku działania wyłącznie ekonomicznej inteligencji jego uczestników. Proces ten miałprzebiegać w sposób następujący. W stanie natury jednostki powinny odczuwać potrzebęochrony własnego życia i swoich dóbr przed innymi jednostkami. Aby tą potrzebęzaspokoić, mogłyby zdaniem Nozick’a powołać do życia swoiste stowarzyszeniawzajemnej ochrony, których członkowie byliby połączeni wspólnym interesem, jakimbyłaby wspólna obrona przed zewnętrznym zagrożeniem. Owe stowarzyszenia wzajemnejpomocy nie byłyby jednak najdogodniejszą formą organizacji, wymagałyby bowiem odswoich członków nieustannej gotowości do mobilizacji. Z tego powodu miało dojść dopodziału pracy i wyłonienia się agencji ochrony. Społeczeństwo podzieliłoby się na tych,którzy zajmują się wytwarzaniem bezpieczeństwa i tych, którzy z niego korzystają.Powstałyby więc na jednym terytorium konkurencyjne przedsiębiorstwa sprzedająceusługę ochrony w różnej formie, różnym zakresie i po różnych cenach. Wyłoniłby sięwówczas jednak pewien problem związany m.in. z wzajemnymi relacjami pomiędzyprzedsiębiorstwami sprzedającymi usługi ochrony, dotyczący ich wzajemnych roszczeń wzakresie kompensacji wynikającej np. ze szkody, jaką wyrządziłby klient jednegoprzedsiębiorstwa, klientowi innego przedsiębiorstwa. Zdaniem Nozika są wówczas trzymożliwości. Pierwsza, to sytuacja, w której miałoby dojść do otwartego konfliktu międzyprzedsiębiorstwami, w którym zwycięża najsilniejsze, ale byłby to raczej powrót do stanunatury. Druga możliwość dotyczyła powstania granic między strefami wpływówposzczególnych przedsiębiorstw ochronnych, w których dysponowałyby one monopolemna świadczenie swoich usług. Sytuacja ta wiązałaby się jednak nieuchronnie z konfliktemwokół wytyczania granic. Trzecia możliwość oznacza rywalizację międzyprzedsiębiorstwami, zwycięstwa jednych i przegrane innych, które doprowadziłyby dowyłonienie się instancji odwoławczej. Tak czy inaczej proces ten zakończyłby sięwyborem dominującego przedsiębiorstwa świadczącego usługi w zakresie ochrony, któredysponowałoby dominującą pozycją na danym terytorium. Nozick przyznawał, że wzwiązku z brakiem monopolizacji przemocy nie byłaby to jeszcze forma państwaminimalnego, bowiem jednostki, które nie nabywały usług ochrony, mogłyby samerozwiązywać swoje problemy w tym zakresie. Dlatego owe dominujące przedsiębiorstwo46