PRACA DOKTORSKA

uczestnictwo w życiu społecznym czy godność osobistą. Podejście od strony wolnościosiągania ma ogromne znaczenie, gdyż nie każe koncentrować się na efektach, lecz kierujeuwagę na możliwości ich osiągania. 123 Wolność osiągania, rozumiana jako zdolność dofunkcjonowania, znacząco różni się od pojęć używanych w ramach innych koncepcjisprawiedliwości, w tym np. od „równości szans”. Ta ostatnia zasada ma bowiem znaczniewęższe znaczenie, gdyż odnosi się głównie do równości w dostępie do określonychśrodków czy równości występowania określonych barier, a to nie to samo, co równość napoziomie wolności osiągania, gdyż tak wąsko rozumianej równości szans umykają różnicemiędzy ludźmi oraz różne środki pozostające w ich dyspozycji takie, jak dochód czymajątek. Dlatego autor proponuje zastąpienie pojęcia „równości szans” pojęciem „równościna poziomie zdolności”, rozumianej raz jeszcze jako zdolność funkcjonowania. 124 Pozwalato na odejście od analizowania rzeczywistych rezultatów, które mogą być przeróżne,wynikając z woli człowieka i jego pojęcia dobra, w kierunku wolności, jaką człowiekdysponuje do osiągania swoich celów i z której korzysta w sposób od niego zależny.Zdolności, o których pisze Sen, to nic innego, jak realna szansa, jaką dysponuje człowiekna podniesienie własnego dobrobytu i nawet jeżeli z niej nie skorzysta, to już samawolność i wybór, jakie otrzymuje, podnoszą jego dobrobyt. Skupienie uwagi na wolnościosiągania, w przeciwieństwie do oceniania faktycznych osiągnięć, pozwala wreszcieuniknąć dywagacji nad odpowiedzialnością indywidualną ludzi, za to, w jaki sposób zowej wolności skorzystali, co już z powodów czysto metodologicznych jest bardzoutrudnione, gdyż wymaga precyzyjnego określenia składników rzeczywistości przez naskontrolowanych i tych, które tej kontroli umykają.Teoria proponowana przez Amertya Sen’a zawiera w sobie bardzo silny apel o to,aby zacząć się interesować otaczającą nas rzeczywistością i realnym życiem ludzi, któreoni wiodą. 125 Równy podział dóbr nie załatwia jeszcze wszystkiego, gdyż trzeba spojrzećrównież na to, jak ludzie sobie radzą z otrzymanymi dobrami, biorąc pod uwagę różneczynniki i okoliczności, które na ich życie wpływają,. Może się bowiem okazać, że są one123 Tamże, str. 18-19.124 Tamże, str. 21.125 Sen A., Rozwój i wolność, "Zysk i S-ka", Poznań, 2002, str. 89.66