PRACA DOKTORSKA

liberalizm to nie tylko poglądy tych dwóch autorów, którzy niemal całkowiciekoncentrują się na kwestiach gospodarczych związanych z efektywnością ekonomiczną,zakładając sprzeczność między równością i wolnością. Katznelson uważa tymczasem, że:„(...) wolność i równość mogą istnieć tylko razem, bez jednej nie będzie nigdy drugiej. Dotej tradycji należeli m.in. właśnie Orwell, ale także Harald Laski, Bertrand Russell isocjaliści amerykańscy. Jak to często bywa w filozoficznych dysputach, esencja sporu tkwigłównie w znaczeniu przypisywanym kluczowym pojęciom. Jeżeli przez wolnośćrozumieć będziemy swobodę wyboru, a przez równość arbitralnie narzucane przezpaństwo zrównywanie dochodów - a takimi właśnie pojęciami operuje Hayek - tooczywiście każdy będzie wolał wolność od równości. Tylko, że takie formułowaniesprawy jest podejściem niezbyt uczciwym - Katznelson nazywa je "grą znaczonymikartami". Spór zostaje rozstrzygnięty, zanim jeszcze na serio zdąży się go rozważyć - poprostu poprzez tendencyjny dobór pojęć.” 196Kończąc zawarte w tym rozdziale rozważania dotyczące wzajemnych relacjimiędzy pojęciami sprawiedliwości społecznej i efektywności ekonomicznej, nadszedł czasna sformułowanie pewnych wniosków.Nie można udzielić jednoznacznej odpowiedzi na pytanie o relację międzypojęciem sprawiedliwości społecznej a pojęciem ekonomicznej efektywności. Powodemtakiej sytuacji nie jest bynajmniej brak argumentów merytorycznych świadczących narzecz jednego z zaproponowanych w ostatnim rozdziale stanowisk, lecz ogromnazłożoność tego problemu oraz częsta nieporównywalność argumentów, wynikająca zróżnorodności podejść i używanych przez nie pojęć, zaś przede wszystkim zprzyjmowania odmiennych perspektyw czasowych, wykluczających logiczną polemikęmiędzy stanowiskami. Cała bowiem przedstawiona w tej części rozprawy dyskusja, którąotwierały dywagacje na temat zetknięcia dwóch światów, świata ekonomii i światasocjologii z ich homo oeconomicus oraz homo sociologicus, jest jednocześnie zderzeniemdwóch różnych perspektyw czasowych. Ekonomia bowiem, szczególnie ta współczesna,przyjmuje za podstawę oglądu rzeczywistości, bardzo krótki, w porównaniu do196 Orliński W., Wolność, równość, liberalizm, Gazeta Wyborcza, nr 171, 24-25 lipiec 1999.100