PRACA DOKTORSKA

osiągnięcie możliwe jest w drodze zastosowania nieegalitarnych zabiegów w postaciświadczeń selektywnych, określanych mianem dyskryminacji pozytywnej. 445Zwolennikiem drugiej interpretacji jest Alain Minc, który mówiąc o kryzysie francuskiego„welfare state” twierdzi, że system ten utrzymuje obciążenia na poziomie Szwecji,generując jednocześnie nierówności na poziomie Stanów Zjednoczonych. Jest tooczywiście porównanie znacznie przesadzone, lecz wyjaśnia dalsze postulaty Minc’a idącew kierunku ekuityzmu, mające na celu przywrócenie równości rzeczywistej. 446Drugim pojęciem, jakie zdaniem Pierre’a Roger’a przeniknęło do świadomościzbiorowej Francuzów w związku z kryzysem lat 70-tych i 80-tych, jest pojęcie„wykluczenia” (exclusion). 447 Można zaryzykować stwierdzenie, że pojawienie się pojęcia,a tym samym problemu wykluczenia, stanowi nowy paradygmat w polityce społecznejkońca XX wieku. Może ono być także wynikiem określonego zabiegu politycznegopozwalającego na zgrupowanie wszystkich „społecznie upośledzonych” jednostek w jednejnowej i pozornie homogenicznej kategorii społecznej oraz na zastosowanie wobec nich tejsamej procedury. Pierre Roger wykazuje, że zastąpienie w debacie społecznej pojęciabiedy i nierówności, pojęciem wykluczenia ma głębokie konsekwencje. Wykluczenieoznacza bowiem określony stan, a nie proces, przez co zwraca uwagę na rezultat, a nie naprzyczynę zjawiska. Pojęcie to zamyka w pewien sposób dyskusję nad nierównościami czybiedą oraz ich przyczynami, koncentrując się na prostym podziale na tych wewnątrzsystemu (in) i tych funkcjonujących na jego marginesie (out). Jest to jednocześnie processtygmatyzacji tych, których odtąd określa się mianem „wykluczonych”, gdyż pomoc, jakąotrzymują od tych „z wewnątrz”, stwarza pewien stosunek zależności. Zdaniem Pierre’aRogera kategoria wykluczonych nie posiada jednak swojej społecznej egzystencji, gdyż zewzględu na swoją heterogeniczność nie jest zdolna do zbiorowego działania, przez co niewysuwa roszczeń pod adresem systemu. 448445 Définir les inégalités – des principes de justice a leurs représentations sociales, Borgetto M., Calves G.,Concialdini P., Collection MiRe, Ministère de l’Emploi et de la Solidarité, Paris, 2000, str. 46-51, 66-67.446 Minc A., Ce monde qui vient, Grasset, Paris, 2004, str. 130-133.447 Roger P., Vers l’Etat Charitable?, Editions Ouvrières, Paris, 2000, str. 19-24.448 Tamże.213