11.01.2013 Views

Diccionario: Quechua - Español - Quechua, Simi Taqe: Qheswa ... - illa

Diccionario: Quechua - Español - Quechua, Simi Taqe: Qheswa ... - illa

Diccionario: Quechua - Español - Quechua, Simi Taqe: Qheswa ... - illa

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

encascajar 828 829 enjuagar<br />

encandecer. v. Sansayay, ninayachiy.<br />

encascajar. v. Khallkachay.<br />

encarcelar. v. Juris. Sanqachay,<br />

wisq'ay.<br />

encargo. s. Suchi. Bol: kuna.<br />

encariñarse. v. Sonqochakuy,<br />

ratanakuy, munakuy.<br />

encéfalo. s. Anat. Ñosqhon. Cerebro,<br />

porción del sistema nervioso<br />

contenida dentro del cráneo;<br />

comprende el cerebro, puente<br />

varolio y el bulbo.<br />

enceguecer. v. Ñawsayay,<br />

ñawsayachiy.<br />

encendedor,–ra. adj. s. Hap'ichina,<br />

nina hap'ichina.<br />

encender. v. Hap'ichiy, nina hap'ichiy,<br />

yawrachiy, rawrachiy. Anc:<br />

tsaritsiy. Aya: rupachiy. S.Mar:<br />

apichiy. Arg: lawrachiy.<br />

encestar. v. Runkuy.<br />

enchaclar. v. Chaqllachay, chaqllay.<br />

enchapar. v. Choqechay.<br />

encía. s. Anat. Kiru lluch'a.<br />

encima. adv. Hanaq, hawa, patapi,<br />

hawanpi.<br />

encinta. adj. Wiksayoq, chichu.<br />

encoger. v. Q'entiy.<br />

encogerse. v. Q'entikuy. Aya: jintiy,<br />

chintiy. Jun: kintiy.<br />

encogible. adj. Q'enteq. Aya: jintiq,<br />

chintiq. Jun: kinti.<br />

encogido,–da. adj. Q'entesqa.<br />

encomendar. v. Kamachiy, kunay.<br />

encomienda. s. Suchi, apachiku,<br />

apachina.<br />

encontrar. v. Tariy.<br />

encordelar. v. Watuchay.<br />

encorralar. v. Kanchay, wesq'ay.<br />

Arg: wishchay. Anc: qaykuy.<br />

encorvado,–da. adj. K'umu.<br />

encorvarse. v. K'umuykuy.<br />

encontrado,–da. adj. Tarisqa.<br />

encrespar. v. K'uspayay.<br />

encuentro. s. Tupa, tinku.<br />

encumbrarse. v. Kuraqchakuy.<br />

endemoniado,–da. adj. Neol.<br />

Supaychasqa.<br />

endemoniar. v. Supayyachiy,<br />

saqrayachiy.<br />

endemoniarse. v. Supayyay,<br />

saqrayay.<br />

endiablarse. v. Saqrachakuy.<br />

endulzar. v. Misk'ichiy,<br />

misk'iyachiy.<br />

endurecer. v. Chuchuyachiy,<br />

ch'ilayachiy.<br />

endurecerse. v. Ch'ilayay,<br />

chuchuyay, k'ukuyay.<br />

endurecido,–da. adj. Ch'ilayasqa.<br />

rumiyasqa. Bol: phara.<br />

enea. s. Bot. (hydrocotyle sp.) Kusuru,<br />

mat'ara.<br />

enema. s. Med. Willkachi.<br />

enemigo,–ga. adj. s. Awqa. Aya:<br />

awja. Ec: awka.<br />

enemistarse. v. Awqanakuy,<br />

awqallikuy, phiñachinakuy.<br />

enero. s. Calend. Qhapaq raymi.<br />

enfadarse. v. Ch'uskullikuy,<br />

phiñakuy.<br />

enfado. s. Phiñakuy, ch'uskulli.<br />

enfardelador,–ra. s. Q'epichaq,<br />

t'eqeq.<br />

enfardelar. v. Q'epichay. Ec:<br />

kipichasa. Aya: jepichay. S.Mar:<br />

aparisay.<br />

enfermar. v. Onqoy, onqoyay. Caj:<br />

qeshyay. Jun: qishyay, unkulay.<br />

S.Mar: unkuy. Ec: ungurina,<br />

unguna.<br />

enfermedad. s. Onqoy. Aya: onjo.<br />

Alteración del estado fisiológico<br />

en una o varias partes del cuerpo.<br />

enfermizo,–za. adj. Onqoyli. Anc:<br />

sinpu, qeshyanchu. Aya: onqurayay.<br />

Caj: qeshyachu, qeshal<br />

yentu.<br />

enfermo,–ma. adj. Onqosqa, onqoq.<br />

enfilarse. v. wachuchakuy, qatiqati<br />

sayay.<br />

enflaquecer. v. Tulluyay, ch'alqeyay,<br />

k'asuyay, choqchiyay. Aya:<br />

ankuyay, chakikuy, janruyay,<br />

tullukuy. Bol: saqkuyay, isuyay,<br />

llaqayay.<br />

enfrente. adv. Chinpa. Arg: ñawchepi,<br />

ñawchenpi.<br />

enfriadero,–ra. s. Chiriyachina. Arg:<br />

chiriyachij.<br />

enfriado,–da. adj. Chiriyasqa,<br />

chiriyachisqa. Caj: chirishqa,<br />

chirichishqa. Jun: alalaqlusha.<br />

enfriador,–ra. adj. Chiriyacheq,<br />

khutuyacheq.<br />

enfriarse. v. Chiriyay, khutuyay.<br />

enfundarse. v. Ch'olqokuy.<br />

enfurecerse. v. Ch'uskullikuy,<br />

phiñakuy.<br />

engalanado,–da. adj. Achalasqa,<br />

k'achallisqa, sikllayasqa.<br />

engalanarse. v. T'ikachakuy,<br />

t'ikallikuy.<br />

engañador,–ra. adj. s. Yukaq, qe-<br />

qoq, ch'aqwaq, sawkaq. Bol:<br />

llullmi, pallqo.<br />

engañar. v. Yukay, qeqoy.<br />

engañarse. v. Yukanakuy.<br />

engaño. adj. Qeqo, yuka, ch'awka.<br />

Aya: sawka. Bol: ñujña, qeqo.<br />

engendrado,–da. adj. Churiyasqa.<br />

Bol: yumasqa.<br />

engendrador. adj. Churiyaq,<br />

churiyaqe, yumaq. Aya: churicheq.<br />

engendrar. v. Churiyay, yumay.<br />

engordador,–ra. adj. Wirayacheq.<br />

engordar. v. Wirayay, wirayachiy,<br />

q'eqeriy.<br />

engrandecer. v. Hatunyay,<br />

hatunyachiy.<br />

engrasado,–da. adj. Wirachasqa.<br />

engrasar. v. Wirachay.<br />

engrasarse. v. Wirachakuy.<br />

engreído,–da. adj. Chaqlli.<br />

engreimiento. s. Chaqlliyay.<br />

engreír. v. Chaqlliy.<br />

engrosador,–ra. adj. Rakt'achaq.<br />

rakhuchaq, phatuyacheq.<br />

engrosar. v. Ratkhayachiy, rakhuchay,<br />

kurkuy, kurkuyay, q'eqeriy. Aya:<br />

rakuyay, rakuchay Arg: rakhuyay,<br />

wirayay. Bol: rakhuyay.<br />

engrudo. s. Tukuru.<br />

engullir. v. Oqoy, rakray. Aya rakray.<br />

Caj: Jun: millpuy. Arg mishpuy.<br />

Bol: llaptay, wankaray.<br />

enharinar. v. Hak'uchay.<br />

enjuagador,–ra. s. Ch'uyanaq.<br />

enjuagar. v. Ch'uyanay. || Enjua garse<br />

la boca: moqch'ikuy. Anc:

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!