Diccionario: Quechua - Español - Quechua, Simi Taqe: Qheswa ... - illa
Diccionario: Quechua - Español - Quechua, Simi Taqe: Qheswa ... - illa
Diccionario: Quechua - Español - Quechua, Simi Taqe: Qheswa ... - illa
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
encascajar 828 829 enjuagar<br />
encandecer. v. Sansayay, ninayachiy.<br />
encascajar. v. Khallkachay.<br />
encarcelar. v. Juris. Sanqachay,<br />
wisq'ay.<br />
encargo. s. Suchi. Bol: kuna.<br />
encariñarse. v. Sonqochakuy,<br />
ratanakuy, munakuy.<br />
encéfalo. s. Anat. Ñosqhon. Cerebro,<br />
porción del sistema nervioso<br />
contenida dentro del cráneo;<br />
comprende el cerebro, puente<br />
varolio y el bulbo.<br />
enceguecer. v. Ñawsayay,<br />
ñawsayachiy.<br />
encendedor,–ra. adj. s. Hap'ichina,<br />
nina hap'ichina.<br />
encender. v. Hap'ichiy, nina hap'ichiy,<br />
yawrachiy, rawrachiy. Anc:<br />
tsaritsiy. Aya: rupachiy. S.Mar:<br />
apichiy. Arg: lawrachiy.<br />
encestar. v. Runkuy.<br />
enchaclar. v. Chaqllachay, chaqllay.<br />
enchapar. v. Choqechay.<br />
encía. s. Anat. Kiru lluch'a.<br />
encima. adv. Hanaq, hawa, patapi,<br />
hawanpi.<br />
encinta. adj. Wiksayoq, chichu.<br />
encoger. v. Q'entiy.<br />
encogerse. v. Q'entikuy. Aya: jintiy,<br />
chintiy. Jun: kintiy.<br />
encogible. adj. Q'enteq. Aya: jintiq,<br />
chintiq. Jun: kinti.<br />
encogido,–da. adj. Q'entesqa.<br />
encomendar. v. Kamachiy, kunay.<br />
encomienda. s. Suchi, apachiku,<br />
apachina.<br />
encontrar. v. Tariy.<br />
encordelar. v. Watuchay.<br />
encorralar. v. Kanchay, wesq'ay.<br />
Arg: wishchay. Anc: qaykuy.<br />
encorvado,–da. adj. K'umu.<br />
encorvarse. v. K'umuykuy.<br />
encontrado,–da. adj. Tarisqa.<br />
encrespar. v. K'uspayay.<br />
encuentro. s. Tupa, tinku.<br />
encumbrarse. v. Kuraqchakuy.<br />
endemoniado,–da. adj. Neol.<br />
Supaychasqa.<br />
endemoniar. v. Supayyachiy,<br />
saqrayachiy.<br />
endemoniarse. v. Supayyay,<br />
saqrayay.<br />
endiablarse. v. Saqrachakuy.<br />
endulzar. v. Misk'ichiy,<br />
misk'iyachiy.<br />
endurecer. v. Chuchuyachiy,<br />
ch'ilayachiy.<br />
endurecerse. v. Ch'ilayay,<br />
chuchuyay, k'ukuyay.<br />
endurecido,–da. adj. Ch'ilayasqa.<br />
rumiyasqa. Bol: phara.<br />
enea. s. Bot. (hydrocotyle sp.) Kusuru,<br />
mat'ara.<br />
enema. s. Med. Willkachi.<br />
enemigo,–ga. adj. s. Awqa. Aya:<br />
awja. Ec: awka.<br />
enemistarse. v. Awqanakuy,<br />
awqallikuy, phiñachinakuy.<br />
enero. s. Calend. Qhapaq raymi.<br />
enfadarse. v. Ch'uskullikuy,<br />
phiñakuy.<br />
enfado. s. Phiñakuy, ch'uskulli.<br />
enfardelador,–ra. s. Q'epichaq,<br />
t'eqeq.<br />
enfardelar. v. Q'epichay. Ec:<br />
kipichasa. Aya: jepichay. S.Mar:<br />
aparisay.<br />
enfermar. v. Onqoy, onqoyay. Caj:<br />
qeshyay. Jun: qishyay, unkulay.<br />
S.Mar: unkuy. Ec: ungurina,<br />
unguna.<br />
enfermedad. s. Onqoy. Aya: onjo.<br />
Alteración del estado fisiológico<br />
en una o varias partes del cuerpo.<br />
enfermizo,–za. adj. Onqoyli. Anc:<br />
sinpu, qeshyanchu. Aya: onqurayay.<br />
Caj: qeshyachu, qeshal<br />
yentu.<br />
enfermo,–ma. adj. Onqosqa, onqoq.<br />
enfilarse. v. wachuchakuy, qatiqati<br />
sayay.<br />
enflaquecer. v. Tulluyay, ch'alqeyay,<br />
k'asuyay, choqchiyay. Aya:<br />
ankuyay, chakikuy, janruyay,<br />
tullukuy. Bol: saqkuyay, isuyay,<br />
llaqayay.<br />
enfrente. adv. Chinpa. Arg: ñawchepi,<br />
ñawchenpi.<br />
enfriadero,–ra. s. Chiriyachina. Arg:<br />
chiriyachij.<br />
enfriado,–da. adj. Chiriyasqa,<br />
chiriyachisqa. Caj: chirishqa,<br />
chirichishqa. Jun: alalaqlusha.<br />
enfriador,–ra. adj. Chiriyacheq,<br />
khutuyacheq.<br />
enfriarse. v. Chiriyay, khutuyay.<br />
enfundarse. v. Ch'olqokuy.<br />
enfurecerse. v. Ch'uskullikuy,<br />
phiñakuy.<br />
engalanado,–da. adj. Achalasqa,<br />
k'achallisqa, sikllayasqa.<br />
engalanarse. v. T'ikachakuy,<br />
t'ikallikuy.<br />
engañador,–ra. adj. s. Yukaq, qe-<br />
qoq, ch'aqwaq, sawkaq. Bol:<br />
llullmi, pallqo.<br />
engañar. v. Yukay, qeqoy.<br />
engañarse. v. Yukanakuy.<br />
engaño. adj. Qeqo, yuka, ch'awka.<br />
Aya: sawka. Bol: ñujña, qeqo.<br />
engendrado,–da. adj. Churiyasqa.<br />
Bol: yumasqa.<br />
engendrador. adj. Churiyaq,<br />
churiyaqe, yumaq. Aya: churicheq.<br />
engendrar. v. Churiyay, yumay.<br />
engordador,–ra. adj. Wirayacheq.<br />
engordar. v. Wirayay, wirayachiy,<br />
q'eqeriy.<br />
engrandecer. v. Hatunyay,<br />
hatunyachiy.<br />
engrasado,–da. adj. Wirachasqa.<br />
engrasar. v. Wirachay.<br />
engrasarse. v. Wirachakuy.<br />
engreído,–da. adj. Chaqlli.<br />
engreimiento. s. Chaqlliyay.<br />
engreír. v. Chaqlliy.<br />
engrosador,–ra. adj. Rakt'achaq.<br />
rakhuchaq, phatuyacheq.<br />
engrosar. v. Ratkhayachiy, rakhuchay,<br />
kurkuy, kurkuyay, q'eqeriy. Aya:<br />
rakuyay, rakuchay Arg: rakhuyay,<br />
wirayay. Bol: rakhuyay.<br />
engrudo. s. Tukuru.<br />
engullir. v. Oqoy, rakray. Aya rakray.<br />
Caj: Jun: millpuy. Arg mishpuy.<br />
Bol: llaptay, wankaray.<br />
enharinar. v. Hak'uchay.<br />
enjuagador,–ra. s. Ch'uyanaq.<br />
enjuagar. v. Ch'uyanay. || Enjua garse<br />
la boca: moqch'ikuy. Anc: