Diccionario: Quechua - Español - Quechua, Simi Taqe: Qheswa ... - illa
Diccionario: Quechua - Español - Quechua, Simi Taqe: Qheswa ... - illa
Diccionario: Quechua - Español - Quechua, Simi Taqe: Qheswa ... - illa
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
partamos! 880 881 patrocinador<br />
partamos! interj. Hakuchis! Haku!<br />
parte lugar, sitio. s. K'iti, suyu. marka.<br />
|| Mi parte: chayaqey. || Una parte:<br />
huk p'atma. || Media parte:<br />
ch'eqtan. || Mínima parte: sipt'i,<br />
k'ita, ch'illpi. || Parte de: chayaqe.<br />
partes del aparato genital femenino:<br />
vulva: raka. || Vagina: raka t'oqo. ||<br />
Labios mayores: hatun wirp'a. ||<br />
Labios menores: huch'uy wirp'a. ||<br />
Clítoris: raka k'akara. || Himen:<br />
raka llika. || Horqu<strong>illa</strong>: raka tanka.<br />
|| Útero: kisma. || Cuello uterino:<br />
kismaq kunkan. || Trompa de<br />
Falopio: Phalopioq qeqerin. ||<br />
Glándulas mamarias: ñuñu. ||<br />
Seno: k'inchu, mullkhu.<br />
partes del aparato genital masculino:<br />
Pene: ullu. || Frenillo: ulluq<br />
sirk'an. || Glande: ulluq uman. ||<br />
Prepucio: ulluq ch'ullun. || Testículo:<br />
q'orota, runtu. || Epididimo:<br />
q'orotaq qatan. || Conducto<br />
deferente: yumaq pincha. || Bolsa<br />
escrotal: q'orotaq ch'uspan. ||<br />
Vesícula seminal: yumaq p'urun. ||<br />
Conductos eyaculadores: yuma<br />
ch'ikwachiq. || Semen: yuma,<br />
wawsa.<br />
partes de la cabeza. Umaq tullunkuna:<br />
frente: mat'i. || Nariz: senqa.<br />
|| Oreja: rinri, ninri. || Ojo: ñawi. ||<br />
Boca: simi. || Mej<strong>illa</strong>: k'aklla. ||<br />
Labio superior: sirphi. || Labio<br />
inferior: wirp'a. || Mentón: k'aki. ||<br />
Mandíbula: waqo.<br />
partes del aparato circulatorio,<br />
Corazón: sonqo. || Arterias: puka<br />
yawar sirk'akuna. || Venas: yana<br />
yawar sirk'akuna. || Capilares:<br />
ch'iñi sirk'akuna.<br />
partes del aparato respiratorio.<br />
Nariz: senqa. || Fosas nasales:<br />
senqa t'oqokuna. || Mucosa pituitaria:<br />
is<strong>illa</strong>. || Laringe: tonqor<br />
moqo. || Tráquea: hatun tonqor. ||<br />
Bronquios: ñañu tonqorkuna. ||<br />
Pulmones: sorq'ankuna. || Pleura:<br />
sorq'an llikakuna.<br />
partes del aparato digestivo: boca:<br />
simi. || Lengua: qallu. || fresnillo:<br />
qallu sirk'a, aqorkapka. || Dientes:<br />
kirukuna. || Paladar: sanq'a. ||<br />
Uvula: utukullo. || Amígdala:<br />
amuqlli. || Faringe: millp'uti. ||<br />
Esófago: wiksa heq'e. || Estómago:<br />
wiksa. || Píloro: wiksaq punkun. ||<br />
Cardias: wiksaqsimi. || Intestino<br />
delgado: llañu chunchul. ||<br />
Duodeno: muyuqen, yeyuno: ||<br />
Ñañu ch'unchul qallariynin. ||<br />
Intestino delgado: ñañu ch'unchul.<br />
|| Intestino grueso: rakhu<br />
ch'ulchul. || Ciego: ñawsa<br />
ch'unchul. || Recto: oqoti. || Ano:<br />
sip'uti. || Partes anexas al aparato<br />
digestivo: glándulas salivales:<br />
toqay ch'anankuna. || Hígado:<br />
kukupin, k'ipchan. vesícula biliar:<br />
hayaqe p'uru. || Bilis, hayaqe. ||<br />
Páncreas: k'ayrapin, suyk'upin. ||<br />
Bazo: weqaw. mesenterio: llika<br />
unku. || Vísceras en general:<br />
ñat'ikuna.<br />
partear. v. Fisiol. Wachachiy, wachachikuy.<br />
partible. adj. Rakinalla.<br />
participar avisar. v. W<strong>illa</strong>y w<strong>illa</strong>puy.<br />
|| Participar en convite: manyay.<br />
partícipe. adj. Chayaqeyoq kaq.<br />
partidario. s. Sayaqe.<br />
partido,–da. adj. P'aqmasqa,<br />
ch'eqtasqa, khallasqa, rakisqa.<br />
partir. v. P'atmay, ch'eqtay, rakiy. ||<br />
Hender, rajar: ch'eqtay, k'akchay.<br />
partir distribuir v. Rakiy, rakirqariy.<br />
|| Distribuir y dividir en clases:<br />
suyuchay.<br />
partir. v. Riy. || Empezar a caminar:<br />
puririy. || Rápido: phawariy. ||<br />
Dividir por medio: ch'eqtay. ||<br />
Partir leña: ch'eqtay.<br />
partirse mutuamente. v. Rakinakuy.<br />
|| Rajarse: raqrakuy. || Abrirse:<br />
kichakuy. || reventar: phatay.<br />
parto. s. Wachay, wachakuy.<br />
parturienta. s. Wachaq, wachakuq.<br />
párvulo. s. Wawa, erqe.<br />
pasadizo. s. K'ikllu. || Pasadizo<br />
intercomunicado: punkurawi.<br />
pasado,–da. adv. Ñawpaq. || Tiempo<br />
pasado: qayna. || Pasado mañana:<br />
minchha p'unchay. || Huevos<br />
pasados: runtu phasi.<br />
pasajero. s. Puriqruna, ñanpuriq,<br />
purikuq.<br />
pasar alcanzar v. Hayway. || Pasar<br />
delante: ñawpariy, ñawpaqman<br />
riy. || Pasar dentro: haykuy. ||<br />
Pasar el río, pasar al frente: chinpay.<br />
|| Pasar y repasar:<br />
chinpaykachay. || Pasarle a uno:<br />
llalliy, llalirqoy. || Pasar de gota<br />
en gota: sut'uchiy.<br />
pasear. v. Purikuy.<br />
pasible. adj. Ñak'ariq.<br />
pasión. s. Ñak'ariy.<br />
paso. s. Ichi. || Dar un paso: ichiy,<br />
thatkiy, thaskiy. || Medida de<br />
longitud: charqay.<br />
pasta de ceniza para pikchar coca. s.<br />
llipht'a. || De yeso: meqa.<br />
pastar. v. Michiy.<br />
pasto. s. Q'achu.<br />
pastor. adj. Michiq, michiqe.<br />
pata. s. Zool. Ch'uscha, wich'u,<br />
chaki. || Patas arriba: uma chaki.<br />
patada. s. Hayt'a.<br />
patalear. v. Hayt'aykachay,<br />
hayt'apakuy.<br />
patata. s. Bot. Papa.<br />
patear. v. Hayt'ay.<br />
patente. s. Sut'i.<br />
patentizar. v. Sut'inchay.<br />
patíbulo. s. Arawa, hayratana,<br />
harawa.<br />
patilargo,–ga. adj. Suni chaki.<br />
patituerto,–ta. adj. Wist'u chaki.<br />
pato. s. Zool. Wallata, nuñuma,<br />
qanqena. Pe.Aya: kankana.<br />
(mergaretta armata Tsch.) Mayu<br />
chhulla.<br />
patojo,–ja. adj. Weqro chaki.<br />
patón patudo. adj. Chakisapa.<br />
patraña. s. Ñukña.<br />
patrocinador. adj. Marka, yanapaqe,<br />
yanapaq.