11.01.2013 Views

Diccionario: Quechua - Español - Quechua, Simi Taqe: Qheswa ... - illa

Diccionario: Quechua - Español - Quechua, Simi Taqe: Qheswa ... - illa

Diccionario: Quechua - Español - Quechua, Simi Taqe: Qheswa ... - illa

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

lechuza 860 861 luz<br />

puñuna.<br />

lechuza. s. Zool. Ch'oseq. Bol: ch'usij,<br />

ch'usiqa.<br />

leer. v. Qelqarimay, ñawinchay.<br />

legaña. s. Med. Ch'oqñe, ch'oqñi.<br />

Pe.Aya: wejte. Arg: choqñi.<br />

legañoso,–sa. adj. Ch'oqñiñawi.<br />

Pe.Aya: chiphru nawi, choqni<br />

ñawi. Arg: chojnillo.<br />

leishmaniasis. s. Med. Uta, hukuya.<br />

Afección producida por leishmania<br />

trópica, en zonas cutáneas;<br />

y por la leishmania brasilensis en<br />

la mucosa de la nariz, boca o la<br />

faringe.<br />

lejos. adv. Karu.<br />

lengua. s. Anat. Qallu. Ling. simi.<br />

lenguaraz. adj. Rimachi.<br />

leña. s. Llant'a.<br />

leñador,–ra. s. adj. Llant'aq.<br />

leñar. v. Llant'achay, Llant'ay.<br />

lerdo. adj. P'anra. Pe.Aya: Jun: panji.<br />

Bol: jayra. Ec: panrayan.<br />

lepra. s. Med. Lleqthi onqoy. Enfermedad<br />

infecto contagiosa<br />

producida por el bacilo mycobarterium<br />

leprae.<br />

lesión. s. Med. K'iri, ch'iyu.<br />

lesionar. v. Med. K'iriy.<br />

lesionarse. v. K'irinakuy.<br />

letra. s. Gram. Neol. Seq'e.<br />

levantar. v. Hoqariy. Pe.Anc: hoqay,<br />

hayariy. Pe.Aya: orgariy. Pe.Caj:<br />

atarichiy. Jun: pallalkuy. Arg:<br />

suckariy. Bol: juqariy. Ec:<br />

jatachina.<br />

levantarse. s. Hatariy, sayariy. || De<br />

la cama: puñunamanta hatariy.<br />

ley. s. Juris. Apusuni, hatun kamachi,<br />

qelqa kamachi, apu kamachi,<br />

kamachina hathun qelqa.<br />

liado,–da. adj. Wank'isqa, watasqa,<br />

k'uyusqa.<br />

libélula. s. Zool. (tipulidae sp)<br />

Chukcha k'utu, kachi kachi.<br />

Pe.Aya: cashisua. Pe.Jun:<br />

Pe.Hua: katri suwa, katri qipi.<br />

Bol: kharatijsi. Ec: chukcha kutu.<br />

liberar. v. Qespichiy.<br />

libertad. s. Qespikay, qespisqa kay.<br />

libertar. v. Qespichiy.<br />

libertino. adj. Paytu.<br />

libre. adj. Qespisqa, qespi, muna.<br />

liendre. s. Zool. (pediculus humanus).<br />

Ch'iya. Pe.Aya: chia.<br />

liendroso,–sa. adj. Ch'iyasapa.<br />

liga. v. Ch'atay, watay. Pe.Aya:<br />

watasja. Arg: watay.<br />

límite. s. Geog. Saywa. sinón:<br />

tinkuna, tinkuypura, tupana.<br />

limosna. s. Uskaman yanapa,<br />

wakchaman yanapa.<br />

limosnero,–ra. adj. s. Uska,<br />

mañapakuq.<br />

limpiar. v. Pichay.<br />

limpiarse. v. Relg. Hucha panpachay,<br />

llunp'achakuy.<br />

lindo,–da. adj. Munaycha.<br />

línea. s. Geom. Seq'e. || Linea recta:<br />

siwk.<br />

lipoma. s. Med. Wira q'onpo. Tumor<br />

compuesto de tejidos adiposos.<br />

líquido,–da. s. Sut'uq, suruq.<br />

lisas. s. Agr. Ulluku, linli.<br />

liso,–sa. superficie. adj. P'aq.<br />

Pe.Aya:<br />

palja. Arg: pap.<br />

listo,–ta. adj. K'uchi. Hábil.<br />

litera. s. Wantuna.<br />

litiasis cálculos. s. Med. Rumi onqoy.<br />

Concreciones de consistencia dura,<br />

habitualmente calcárea en algunos<br />

órganos.<br />

liviano,–na. adj. Chhaplla.<br />

lobo,–ba. s. Zool. Asuka, hatunqocha<br />

puma. Bol: unu pacha puma. Ec:<br />

asuka.<br />

lóbrego,–ga. adj. Laqha, ch'anpeq.<br />

antón. ch'inkil: diáfano.<br />

lobreguez. s. Laqha kay.<br />

lóbulo de la oreja. s. Anat. Ninriraphi.<br />

loco,–ca. adj. Waq'a, waq'ayasqa,<br />

waq'alanqo.<br />

locomoción. s. Puriy.<br />

locro. s. Roqro.<br />

locura. s. Waq'a, waq'a kay.<br />

lombriz. s. Zool. (ascaris<br />

lumbricoides). K'uyka.<br />

lorito. s. Zool. (bolborhynochus sp).<br />

Phiwichu, piwichu, piriku.<br />

loro,–ra. s. Zool. (aratiga mitrata<br />

Osch). K'alla.<br />

lucero. s. Astron. Katach<strong>illa</strong>y, pacha<br />

paqariy ch'aska.<br />

luchar. v. Maqanakuy.<br />

luciérnaga. s. Zool. (pampyridae sp.)<br />

Tutakuru, k'anchaq kuru, nina<br />

kuru, pinchinkuru. Pe.Jun:<br />

inchipala.<br />

lucma. s. Bot. (lucuma obovata<br />

HBK). Loqma, rukma.<br />

luego. conj. Hinaspaqa,<br />

chaymantaqa.<br />

lugar. s. K'iti.<br />

luido,–da gastado por el uso. s. adj.<br />

Llusp'a.<br />

lumbago. s. Med. Q'echu, q'echo.<br />

Dolores reumáticos en la región<br />

lumbar.<br />

luminiscencia. s. K'anchayay.<br />

luna. s. Astron. K<strong>illa</strong>, mama k<strong>illa</strong>.<br />

lunar. s. Anat. Ana.<br />

lunático. adj. Waq'anayaq. Persona<br />

que padece de locura a intervalos.<br />

lunes. s. Calend. K<strong>illa</strong>chay,<br />

p'unchay.<br />

lustrado,–da. adj. Llusk'a, llusp'a,<br />

llusp'asqa.<br />

lustrar. v. Llusk'ay, llusk'ayachiy.<br />

luto. s. Yanallikuy, yana p'acha.<br />

luz. s. K'ancha, k'anchaq <strong>illa</strong>,<br />

k'anchareq<strong>illa</strong>.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!