11.01.2013 Views

Diccionario: Quechua - Español - Quechua, Simi Taqe: Qheswa ... - illa

Diccionario: Quechua - Español - Quechua, Simi Taqe: Qheswa ... - illa

Diccionario: Quechua - Español - Quechua, Simi Taqe: Qheswa ... - illa

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

querer<br />

querer. amar, desear, voluntad. v.<br />

Munay.<br />

qué rico! qué sabroso! interj.<br />

Añañaw!.<br />

querido. adj. Munasqa, muñakusqa.<br />

Quiaca. s. Geog. Kiaka. Distrito de la<br />

provincia de Sandia, Puno, Perú.<br />

¿quién? pron. pi? || quiénes? pikuna?<br />

quieto,–ta. adj. Qasi.<br />

quietud. s. Qasi kay.<br />

quijada. s. Anat. K'aki.<br />

quinua. s. Bot. (chenopodium<br />

quinoa). Kinua.<br />

898<br />

quitar. v. Qochiy, qechuy. || la pepa:<br />

rurunay. || las pepas del rocoto:<br />

chirannay.<br />

quite. s. laq'ochi.<br />

Quito. s. Capital de la república de<br />

Ecuador, fundada por el Inka<br />

Wayna Qhapaq. La segunda<br />

fundación fue realizada por los<br />

españoles el 6 de diciembre de<br />

1534, con el nombre de San<br />

Francisco de Quito.<br />

quizá. adv. Icha, ichas, ichapas, paqta.<br />

Pe.Anc: awoki, awku. Pe.Aya:<br />

ichash. Pe.Caj: paqtaraq. Pe.Jun:<br />

apiki, icha.<br />

R<br />

R, r. Alfabeto. Vigésima primera<br />

letra del abecedario y décimo<br />

séptima de sus consonantes. Su<br />

nombre es «ere».<br />

rabia. s. Med. Alqo onqoy. Enfermedad<br />

producida por un virus<br />

filtrable, neurótrofo común al<br />

hombre y ciertos animales (perro,<br />

gato, lobo), se trasmite por la<br />

saliva del animal enfermo.<br />

rabo. s. Chupa. || Artificial: chupaka.<br />

rabona. adj. Warina. Obs. llámase<br />

así a la amante de los soldados;<br />

es recomendable no usar este<br />

término porque es sumamente<br />

ofensivo para las damas.<br />

rabuno,–na. adj. Chupasapa. Arg:<br />

chupalu, chupilco, chupalla.<br />

racimo. s. K'intu.<br />

ración de coca. s. Achura.<br />

racional. adj. Yuyayniyoq.<br />

radicar. v. Tiyay.<br />

raíz. s. Bot. Saphi.<br />

rajado,–da. adj. Raqra.<br />

rajador,–ra. adj. Ch'eqtaq.<br />

rajar. v. Ch'eqtay.<br />

rajarse. v. Raqrakuy, ch'eqtakuy.<br />

Pe.Anc: tseqay. Pe.Jun:<br />

putrqay.<br />

rallar. v. Thupay<br />

ralo. adj. Seqwe, q'alti.<br />

rama. s. Bot. K'allma.<br />

ramada. s. Ch'uklla, apaki.<br />

ramera. adj. Q'eta, panpa warmi<br />

Pe.Aya: waricha. Ec: waricha.<br />

ramificarse. v. T'aqakuy, p'alqay<br />

k'allmachakuy, yuriy. Pe.Aya:<br />

palljay.<br />

ramillete. s. K'intu, t'ika k'intu.<br />

rana. s. Zool. (telmatobiu<br />

marmoratus y culeus, familia<br />

leptodactylidae). K'ayra.<br />

Pe.Aya: kayra. Pe.Pun: qele. ||<br />

Gastrotheca marsupiata, testudinea,<br />

cohoai, excubitor).

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!