doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

122
İSMET GİRİTLİ
bakınız ki, beklenilen o dahi bugün Türkiye’de doğmuştur, elden
ne gelebilir?” sözü de bu durumu vurgulamıştır.
1914’te Mustafa Kemal, arkadaşı Yarbay Nuri Conker, kendisinin
vermiş olduğu konferanslardan derlediği “ Subay ve Komutan”
adlı eserini Mustafa Kemal’e okuması için gönderir. Mustafa Kemal
“Subay ve Komutan”ı okur ve görüşlerini “Subay ve Komutan ile
Söyleşi” başlığı altında toplar. Atatürk şöyle demektedir: “İnsanlar
nasıl yönlendirilir? diye bir kez daha kendime soruyorum. İnsanlar
ancak emelleri ve düşünceleri doğrultusunda sevk ve idare edilebilirler.
Dünyayı istediği gibi kullanan güç, düşünceler ve düşünceleri
belirginleştiren ve yayan kişilerdir.
1914’te Sofya’da ortaya koyduğu bu düşünceyi 1915’te
Çanakkale’de uygulaması onun hem bir düşünce hem de bir uygulama
adamı olduğunu göstermesi açısından önemlidir. Bu düşünce
yapısıdır ki, Mustafa Kemal’e Çanakkale’de askerlerine “size savaşmayı
değil ölmeyi emrediyorum.” diyebilme gücünü vermiştir.
“Atatürk Düşünce Sistemi”ni, anlamak için iki ana konu üzerinde
durmamız gerekiyor. Birincisi, “Atatürk Düşünce Sistemi”nin
kaynağının derinliğine inebilmek için, Osmanlı Devleti’nin 19.yüzyılın
başından sonuna doğru geçirdiği sürecin ve değişikliklerin
eleştirel bir gözle analiz edilmesi, ikinci husus ise; Atatürk’ün düşünce
yapısına nelerin etki yaptığının analiz edilmesidir... Bir idealistin
oluşmasında kitap kültürü gerçekten önemlidir. Atatürk’ün
okudukları ile reformları, devrimleri arasında direkt bir ilişki vardır.
Atatürk’ün askerlikten tarihe, dilden uygarlıklara, sosyolojiden
psikolojiye, felsefeden ekonomiye kadar uzanan ilgi alanının genişliğini
ve okuduğu düşünür ile yazarları en iyi anlatan kaynak özel
kitaplığıdır. Çözülmesi gereken sayısız sorunla karşılaşan bir lider
için, kısa bir yaşama sığdırılan e üzerine not düşülecek kadar inceden
inceye okunan 4000’i aşkın kitap... Çankaya ve Anıtkabir’deki
kitaplarına baktığınız, kenarlarına düştüğü notları incelediğiniz
zaman şüphesiz göreceksiniz ki “Atatürk Düşünce Sistemi”, entelektüel
temele dayanmakta olduğundan, son yüzyıla da damgasını
vuracaktır.
Atatürk’ün düşüncelerinde ve gerçekleştirdiği “Türk Devriminin
temellerinde büyük ölçüde rasyonalizm ve pozitivizmin izleri
bulunmaktadır. Rasyonalizmin önemli temsilcilerinden Descartes’in