doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

SOFYA ASKERÎ ATAŞESİ MUSTAFA KEMAL’İN ASKERÎ VE SİYASÎ DEĞERLENDİRMELERİ 457
Mustafa Kemal Atatürk savaşın seyri ile ilgili olarak da şu öngörüde
bulunur: “Avusturya ile Sırbistan arasında bu gece veya yarın
harp ilan olunursa, Bulgarların ilk anda tarafsız görünecekleri anlaşılıyor.
Harp genelleşirse, fırsata göre istifadeye hazır olacaklardır.
Avusturyalılar, Sırpları çiğnedikten sonra, “Selanik’e kadar inmek”
şeklindeki çok eski emellerini elde etmeye kalkışırlarsa, Bulgarlara
Makedonya’dan bir hisse vaad ederek, onları Romenlere musallat
edeceklerini tahmin ediyorum.” 34
25 Temmuz 1914 tarihinde yazdığı raporda ise, İtalyanların 10
günden beri kısmen seferberlik yaptıklarını, Arnavutluk’un işgali
konusunda Avusturya ile anlaşmış olduklarını fazlasıyla tahmin ettiğini
bildirmektedir. 35
5 Ekim 1914 tarihli bir raporda ise Mustafa Kemal Atatürk, özel
bir kaynağın Rusya hakkında verdiği bilgileri bildirerek uyarılarda
bulunuyor. “Odesa’da 60.000 piyade kuvveti var. Günde 5.000’den
fazla asker Galiçya’ya gönderiliyor Kafkasya’dan Odesa’ya birlikler
sevk ediliyor.” 36
Başkomutanlık Kurmay Başkanı Yb. İsmail Hakkı’ya yazdığı
6 Kasım 1914 tarihli gizli ve özel mektupta, Osmanlı Devleti’nin
savaşa girişi hakkında Bulgar Harbiye Nazarı General Fiçef’le yaptığı
konuşmayla ilgili bilgileri kaydeder. General Fiçef’in sözlerinin,
“Türkiye’nin cihan harbine katılması zamanın Almanya Hükûmeti
tarafından takdir ve tayin edilecektir.” cümlesiyle özetlenebileceğini
söylemektedir. Ayrıca, “Bence, bütün harekâtımızda Bulgaristan’ı
hareket etmiş görmedikçe, ona karşı ihtiyat tedbirlerinin alınmasında
müsamaha göstermek uygun değildir. Başlanılan bu büyük işten,
Osmanlı milletinin yüzünün gülerek çıkması, ordumuzun Balkan
harbinde yüzüne sürülen namus lekelerinin silineceği kutlu zamanın
geleceği ümidiyle...” diye sözlerini bitirir. 37
Osmanlı Devleti’nin Almanya safında savaşa bilfiil katılmasından
sonra, Salih Bozok’a yazdığı mektupta, öngörü sahibi bir liderin
geleceği değerlendirişi açıkça görülür. “Dünyada olup bitenler
konusundaki düşüncelerimi soruyorsun. Bu konudaki görüşlerimi
34 ATASE Arşivi, BDH, Kls.1660, D.11-27, F.37-1.
35 ATASE Arşivi, BDH, Kls.1660, D.18-29, F.39-1.
36 ATASE Arşivi, BDH, Kls.1660, D.18-29, F.50.
37 ATASE Arşivi, BDH, Kls.1660, D.40, F.32.