doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

GAZİ MUSTAFA KEMAL PAŞA’NIN
“TÜRK” KAVRAMIYLA ÖZDEŞLEŞMESİ
Prof. Dr. Tuncer BAYKARA *
XI. yüzyıldan itibaren Batıya göçen ve Selçuklu Devleti’nin siyasi
idaresindeki halka, komşuları tarafından “Türk” denmekte idi.
XIX. yüzyıldan itibaren Devlet-i Âliye-i Osmaniye olarak bilinen
devletin mensuplarının, Türk oldukları dört bir yönden komşuları
tarafından söylenilmeye devam ediyordu. Ancak bu devletin mensupları
kendi içlerinde bu kavramı, komşularının belirttikleri kadar
etkili benimseyemiyorlardı. “Türk” kavramını benimsememe hususu,
sadece Batıda değil İç Asya’da da görülen bir vakıa idi.
Osmanlı İnsanı, XIX.yüzyılın ikinci çeyreğinden itibaren yeni
bir Avrupalılaşma sürecine girmiş idi. Bu oluşum içinde Avrupayı
tanıyan Türklerin sayısı da artmış bulunuyordu. Denizciler olarak
İtalyancayı ve ayrıca Frenkçe de denilen Fransızcayı bilen Türkler,
bu dillerde kendi ülkelerine Turkhia veya Turquie dendiğini görüyorlardı.
Onlar, yani Avrupalılar yaygın olarak Osmanlı Devleti değil,
fakat söyleniş itibariyle “Türki” veya “Türkiya” telaffuz etmekte
idiler.
Avrupa’ya gidip gelen veya orada eğitim gören Türkler, zamanla
bu kavramları da benimsemişlerdi. Mesela Şinasi (l826-1871)
mesela Ahmed Vefik Paşa (l828-1891) bunlar arasında sayılabilir.
Bu arada, onlara göre daha genç olarak Ali Suavi de (1839-1878)
ve Namık Kemal (1840-1888) de unutulmamak gerekir. Ali Suavi,
Paris’de çıkardığı iki dilli Türkçe ve Fransızca Osmanlı ülkesini tanıtan
kitaplarında, Memalik-i Osmaniye demeyip “Türkiye” demeyi
tercih etmiş idi. Bu dönemde, yani 1870’li yıllarda Türkiye yanında,
* Ege Üniversitesi, İzmir.