doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

218
RAMAZAN TOSUN
gibi vesîle ve sebepler gösterilebilir?” 24 .
Türk Heyetince Lozan’da Patrikhâne’nin İstanbul’da kalması,
ama görevlerinin dini konularla sınırlandırılması kabul edilmiştir.
Yine Lozan’da, azınlık ve yabancı devletlerin okullarının statüsü de
belirlenmiştir. Azınlıklar, kendi dillerinde eğitim yapan okullarına
sahip olacaklar, ancak başına buyruk olmayacaklar. Azınlık ve yabancı
okulları ile ilgili diğer önemli bir düzenleme de Tevhid-i Tedrisat
Kanunu ile yapılmıştır. 3 Mart 1924 tarihinde çıkarılan Kanunun
1. maddesi ; “Türkiye dahilindeki bütün müessesât-ı ilmiye ve tedrisiye
Maarif Vekâletine merbuttur” 25 ifadesiyle, ülkemizdeki bütün
eğitim kurumlarını Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlamıştır. Böylece,
bu okullar misyonerlik merkezi olmaktan çıkarılmıştır. Ayrıca, tarih
ve coğrafya dersleri Türkçe olarak okutulacak ve okullar Millî Eğitim
Bakanlığı’nca denetlenecektir 26 .
Sonuç olarak ; yukarda da kısaca ifade edildiği gibi, Osmanlı
Devleti’nin yaklaşık son iki yüzyılında Avrupalı devletler ve Rusya
içişlerimize müdahalede ve istediklerini yaptırmada mütemadiyen
içimizdeki gayr-i Müslim unsurları, bilhassa Rum ve Ermenileri
kullanmışlardır. Bu durum Osmanlı’nın son yıllarında, özellikle de
Mütareke döneminde Anadolu’daki Türk varlığını yok etmenin aracı
haline dönüşmüştür.
Bütün bu tarihî gerçekler göz önüne alındığında, Atatürk’ün ve
dolayısıyla Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin azınlıklarla ilgili görüş
ve uygulamalarının ülkemizin ve milletimizin tam bağımsızlığı
ile yakından ilgili olduğu ortaya çıkmaktadır. Çünkü, azınlıkların
Osmanlı dönemindeki imtiyazları ve bu imtiyazlar ile yabancı devletlerden
aldıkları destekle ortaya koydukları tavırlar devam ettiği
sürece Türkiye’nin tam bağımsızlığı tehdit altında olmaya devam
edecektir.
Ayrıca, Atatürk’ün azınlıklar politikasının dış Türklerle de ilgisi
olduğu açıktır. Misâk-ı Millî’de, ülkemizdeki azınlıkların hukukunun,
komşu ülkelerdeki Müslüman azınlığa da tanınması şartıyla
24 Şahin, age, 263.
25 Seçil Akgün, “Tevhid-i Tedrisat”, Cumhuriyet Döneminde Eğitim, Milli
Eğitim Bakanlığı, İstanbul 1983, s. 46.
26 Akgün, age, s. 47.