doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

ATATÜRK’ÜN KÜRESEL YÖNÜ ÜZERİNE 475
38. Yugoslavya 27 Kasım 1933 Belgrad
39. Çin 4 Nisan 1934 Ankara
40. Mısır 7 Nisan 1937 Ankara
17 yılda dört kıtaya yayılan 40 dostluk anlaşması. Atatürk Türkiyesi,
dört kıtaya dostluk elini uzatmıştı; doğusu, batısı, güneyi,
kuzeyi ile yer küresine bir bütün olarak barış ve dostluk perspektifiyle
bakıyordu.. Bu, Atatürk’ün dünyaya küresel veya global bakışı
idi. Devlet kurucusu Atatürk, kurduğu devletin dış ilişkilerini
bütünüyle barış ve dostluk temeline oturtmak istemiştir. Dünya ile
barışık olduğunu somut biçimde göstermiştir. Türkiye Cumhuriyeti,
bütün dünya milletleri ile dostluk bağları oluşturmayı amaçlamıştır.
Yani Türkiye Cumhuriyeti, dış dünyaya “dar-ül harb” veya “savaş
meydanı” olarak bakmıyor, barış meydanı, dostluk meydanı olarak
bakıyordu. Tabir caizse “Dar-ül sulh” olarak bakıyordu ve dostluk
antlaşmaları yaparak bunu dünyaya gösteriyordu, göstermişti. Ve
imzalanan dostluk anlaşmaları, ilke olarak, gelip geçici değil, “ebedi
dostluk” ilişkileri öngörüyordu.
Evet Atatürk zamanında 40 dostluk antlaşması yapılmıştı. Fakat
o dönemde Türkiye Cumhuriyeti’nin yabancı ülkelerle kurmuş olduğu
sıcak ilişkiler sadece bu 40 antlaşmayla sınırlı kalmamıştı. “Dostluk
anlaşması” etiketi taşımayan çeşitli ahdi belgelerle de yabancı
devletlerle iyi ilişkiler kurulup pekiştirilmişti. İyi komşuluk anlaşmaları,
adli yardımlaşma anlaşmaları, çeşitli modüs vivendi’ler vs..
Bazı dostluk anlaşmaları çok uzun ve çetin müzakereler sonunda
imzalanabilmişti. Örneğin Ekim 1925’te Ankara’da imzalanan
Türkiye-Bulgaristan Dostluk Anlaşması böyle bir anlaşmaydı. Bunun
ve eklerinin müzakeresi çok çetin geçmiş ve iki yıl sürmüştü.
Bazı devletlerle dostluk antlaşması imzalamadan önce aradaki bir
dizi sorunu sabırla çözmek gerekmişti. Bu da yıllar almıştı. Yunanistan
ile dostluk anlaşması ancak Cumhuriyetin onuncu yılında imzalanabilmişti...