doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

I. BAKÜ TÜRKOLOJİ KONGRESİ VE MUSTAFA KEMAL ATATÜRK 307
komisyon lazım görerse, bizim de keçmemiz ehtimaldan uzak degildir;
ancak henuz resmi, kati bir şey deyemem” 15 .
Bu sözlerden de gözüküyor ki, Türkiye devletinin harf devrimi
ile ilgili bir kaç planları var idi ve tabii ki bu işin başinda Mustafa
Kemal Atatürk dayanıyordu. Atatürk’ün daha öncelerden de bu mesele
ile ilgili çabalar gösterdiği bir kaç belgelerden de gözükmektedir.
Bunu, Prof.Dr. Zeynep Korkmaz’ın aşağıdaki sözlerinden de
görmek mümküntür. Bununla ilgili o, yazıyor: “Atatürk’ün Türk
toplumunda bir yazı inkılabı yapılması gereğini benimseyen görüşü
oldukca eskidir; Cumhuriyetten önceki yıllara kadar uzanır. Daha II.
Meşrutiyet öncesinde Selanik’te Bulgar doğu bilimcisi İvan Manolov
ile yaptığı görüşmede, Arap yazısının Batı kültürüne girmemize
engel olduğunu belirtmesi, Birinci Dünya Savaşı yıllarında ünlü Macar
Türkoloğu Gyula Ne’meth’in, Türkische Grammatik adlı eserindeki
transkripsiyon alfabesini Türk yazısı için fazla ayrıntılı bulması,
1922 yılında Halide Edip (Adıvar)’in de bulunduğu bir toplantıda
Latin harflerinin kabul edilebileceğinden söz etmesi, bu düşüncenin
eskiliğine işaret eden tanıklardır.” 16
Artık 1924-25 yıllarından itibaren Türkiyede birbaşa Atatürkün
başkanlığı altında kültür, dil ve alfabe inkılabına hazırlık işleri gidiyordu.
Bu dönemde “kültür politikasının içinde “dil birliği”nin
sağlanması için öteden beri savunulan Latin harflerinin kabülünün
gerekliliği üzerinde düşünülmeye başlanmıştır.” 17 .
1928 yılında Türkiye’de alfabe konusunda tartışmalar şiddetle
devam etdiği zaman Atatürk bu mesele ile ilgili görüşlerini 9 gecesi
Agustos’da Sarayburnu parkında açıklamış be bununla da yazı inkılabına
kendi münasibetini böyle ifade etmiştir: “Bu millet utanmak
için yaratılmış bir millet değildir; iftihar etmek için yaratılmış, tarihini
iftiharla doldurmuş bir milletdir. Fakat milletin yüzde sekseni
okuma yazma bilmiyorsa, bu hata bizde değildir. Türkün seciyesini
anlamayarak kafasını birtakım zincirlerle saranlarındadır. Artık ma-
15 İbid, 92
16 Zeynep Korkmaz, “Atatürk ve yazı inkılabı üzerine”, Erdem, Cumhuriyet,
Özel Sayısı, I-II-III, Cilt 11, Sayı 31-32-33, s. 175
17 Ayşe Aktaş, Atatürk ve Harf Devrimi, Erdem, Cumhuriyet, Özel Sayısı, I-II-
III, Cilt 11, Sayı 31-32-33, s. 708