doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

ATATÜRK DÖNEMİ MECLİSLERİ (1920-1938) 563
sanayici, iktisatçı, matbaacı, serbest) %27.2
Asker %14.1 Belediyeci – Yerel Yönetici % 7.6
Sağlıkçı (Doktor, dişçi, eczacı, baytar) % 7.4
Din adamı %0.4
V.Dönemin en önemli özelliklerinden biri de Atatürk’ün vefatı
üzerine ülkede herhangi bir karışıklığa meydan vermeden Cumhurbaşkanlığına
İsmet İnönü’yü seçerek sistemin aynen sürdürülmesini
kararlaştırmasıdır.
Bu dönemde Boğazlar üzerindeki egemenlik haklarımızı kısıtlayan
tüm hükümler Montrö antlaşmasıyla kaldırıldı (20 Temmuz
1936). Türkiye, Afganistan, İran ve Irak arasında Sadabat Paktı yapıldı
(8 Temmuz 1937). Hatay anayasası, statü organiği, seçilmiş bir
parlamentosu ve hükûmeti bulunan ayrı bir varlık haline getirildi (2
Eylül 1938). Dersim isyanı bastırıldı (Eylül 1937)
Anayasa’da değişiklik yapılarak Cumhuriyet Halk Partisi’nin
ilkeleri anayasaya eklendi (5 Şubat 1937) Genel af kanunu çıkarılarak
150’liklerin affedilmesi sağlandı (29 Haziran 1938). Ulusal
Bayram ve tatil günleri belirlendi (27 Mayıs 1935) ve Bayrak kanunu
çıkarıldı (29 Mayıs 1936). Bankacılık alanında ciddi düzenlemeler
yapıldı.Günümüzde özelleştirme dalgasının tam tersi olarak
bu meclis döneminde yabancı şirketler tarafından işletilen şirketlerin
millîleştirilmesine hız verildi. Aydın Demir yolu, Ergani Türk
anonim şirketi, İstanbul Telefon Şirketi, Ereğli şirketi, İzmir telefon
şirketi, Üsküdar Kadıköy Su şirketi, İstanbul elektrik şirketi gibi şirketler
millîleştirildi. Devletin yapılanması konusunda çeşitli bakanlıkların
teşkilat kanunları çıkarıldı, kimilerinin teşkilat kanunlarında
değişikliklere gidildi.
Bu dönemde Türkiye’nin demokratikleşme sürecini etkileyen İş
Kanunu (8 Haziran 1936Basın Birliği kanunu (28 Haziran 1938),
Cemiyetler Kanunu (28 Haziran 1938) gibi oldukça önemli yasalar
çıkarıldı. Türk ceza yasasında köklü değişiklikler yapılarak ünlü 141
ve 142 maddeleri ceza yasasına eklendi. (11 Haziran 1936)
Sonuç, Demokratik sistemlerin temeli, toplumu dönüştürmenin
itici gücü parlamentodur.. Bu nedenle de parlamentolar toplumun
gerisinde değil önünde bulunmak zorundadır. Mustafa Kemal döne-