doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

ÇİNDE ATATÜRK 413
Cumhuriyeti’nin toplumsal gelişme durumuyla yakından ilgilenen
uzmanlar ve bilim adamları, “Doğu Dergisi” gibi bilimsel yayınlara
ardı ardına Türkiye’nin siyasi, ekonomik ve dini yapısını, tarihini
ve uygarlığını araştıran makaleler yazarak, Çin halkına Türkiye’nin
sosyal gelişmesi hakkında bilgi verdiler.
Çinlilerin Atatürk ve Atatürk Türkiyesi hakkında derinliğine
yürüttüğü incelemeler, ancak Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan
sonra başladı. Türkiye’deki devrimlerin başarısı, Çinli bilim adamlarında
Türkiye hakkında rasyonalist bir düşünce uyandırdı. 1922
de yayınlanan “Yeni Türkiye” adlı kitap, bunun güzel bir örneğidir.
Yazar Lu Kı Şö, kitabında Türkiye tarihini; Türkiye’nin kudret bulma
tarihi, Türkiye’nin zevale yüz tutan tarihi ve Türkiye’nin yeniden
gelişme tarihi diye üç bölüme ayırarak, Atatürk’ü tanıtmıştı. Bu kitabın
ikinci baskısı 1933’te yayınlanmış. Kitabında Mustafa Kemal
Atatürk’ün devrim ve reformlarına büyük değer veren yazar, Mustafa
Kemal Atatürk’ün devrimci ve refomcu ruhundan yola çıkarak
Türkiye ile Çin’i kıyaslayarak şu sonuca varmıştı: “Çin ile Türkiye
‘Hasta Adam’ diye tanınan iki büyük devlettir. Birbirlerine benzeyen
tarafları çok olduğu için birbirlerini destekliyorlar. Günümüzde
Türkiye’nin hastalığı iyileşti, ülke yerden kalktı. Çin’nin hastalığı
günden güne ağırlaşmaktadır. Şimdi bizim onların cesur adımlarla
gelişmekte olduğunu görünce sevinmemiz mi yoksa üzgün halde
oturmamız mı gerekir? Bizde eskiden kalma bir atasözü var: Su boyunda
oturup balıkları seyredeceğine eve gidip balık ağı örmen daha
iyi. O nedenle bizim de üzgün üzgün oturmadan, ayağa kalkıp balık
ağı örmemiz gerekir.”
Bundan önce, yani 1923’te Lu Kı Şö “Doğu Memleketlerinin
Devlet Hukukunu Yeniden Diriltmesinden Bir Örnek” başlıklı bir
makalesinde “Çin’de devlet hukukunu yeniden diriltmek istiyorsan
Mustafa Kemal’ın yolundan gitmen gerekir” diye yazmıştı.
Lu Kı Şö’nin “Yeni Türkiye” adındaki kitabı Çin’de Türkiye
ve Atatürk’ü inceliyenler için ilk kitap olup şimdiye kadar değerini
kaybetmemiştir. 1928’de Çin Cung Şin tarafından yazılan “Türkiye
Tarihi”, 1933’te Çıng Mung tarafindan yazılan “Kemal”, 1935’te
Çao Cing Yüen tarafından yazılan “Türkiye Tarihi”, 1942’de Biyen
Li Ting tarafından yazılan “Yeni Türkiye’nin Devlet Kuruluşu Tari-