doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

226
BAHTIGÜL KALAMBEKOVA
fi olan Türk Dünyası birlik ve beraberliğinin oluşumu için birçok
önemli girişimler yapılmıştır. Artık biz sevinç ve başarılarımız kadar,
sorunlarımızı da paylaşabilir, destek ve yardım verecek kadar
yakın olma imkanını yakalamış bulunuyoruz. İşte bu değil midir ki,
Atatürk’ün gönlünden geçen güzellikler!
Fakat, Kırgızistan ile Türkiye arasındaki ikili ilişkilerin ilk on
beş yıllık birikimi, Dil, Tarih ve Kültür köprülerinin oluşmasına sağlam
bir zemin teşkil edebiliyor mu? İmkanlar hedefe uygun şekilde
değerlendirilebilmiş midir? Bu sorular cevap istediği kadar ileriye
yönelik yapılacak daha çok işin olduğuna da işaret eder.
Büyük Nutuk’un Kırgız diline çevrilerek, okuyucuların dikkat ve
takdirine sunulmuş olduğunu, Orta Asya halklarında millî şuurunun
güçlenmesine katkı sağladığı kadar aynı eserin Kazak, Çin ve Rus
dillerine çevrilmesine de öncülük ettiğini tekrar belirtmektende
memnuniyet duyarım. Tam iki yıl süren çevirme işinde ve akabinde
kitabın baskısına kadar süren gene iki yıllık zaman dilimi, benim
için son derece zevk ve gurur verici olmanın yanı sıra çeşitli zorluklarla
dolu olduğunu da belirtmek istiyorum.
İlk önce Türk dünyası seçkin bilim adamları ve uzmanlardan
oluşan ekibin hazırlamış olduğu Türk Dili Lehçeleri Sözlüğünün
bu tür çeviri işleri için yetersiz kaldığına bizzat şahit oldum. Nutku
çevirirken Kırgız dilinin lehçelerini, Tatar, Özbek, Kazak ve Fars
dillerini belli derecede bilmiş olmamın çok yararlı olduğunu söyleyebilirim.
Adı geçen sözlükten başka sık sık başvurduğum Özbek,
Tatar, Kazak, Tajik dilleri sözlükleri olduğunu belirtmeliyim ki, daha
1992’de yapılmış olan çalışmanın her geçen gün gelişen ve karşılıklı
etkileşim sonucunda zenginleşen münasebetlerimizi yansıtmaya ve
gereksinimleri karşılamaya uygun bir şekilde tekrar gözden geçirilmesi
ve gerekirse yeni bir proje yapılarak olgunlaştırılması gerekli
diye düşünüyorum.
Eşzamanlı olarak Kırgız - Türk ve diğer dillerde aynı anlamı
veren ve telaffuz edilen kelimelerin sözlüğü yapılmalı kanaatindeyim.
Çünkü bir Kırgız evladı olarak Kadri Karaosmanoğlu’nun,
Güntekin’in ve Halide Edip Adıvar’ın eserlerini okurken, dipnotlarda
verilen çağdaş Türkçe kelimelerin anlamına bakmadan daha rahat
anlayabilir isem, demek ki ortak dil oluşumu sadece mümkün değil,