doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

TÜRKİYE CUMHURİYETİ’ Nİ KURANLAR NASIL BİR GENÇLİK İSTİYORDU?
ATATÜRK DÖNEMİ TBMM TUTANAKLARININ VE İLGİLİ DİĞER BELGELERİN ANALİZİ
ni istemiştir. 19 Vatanseverliğin, idealizmin, ve fedakârlığın milletin
bekası için ne kadar önemli olduğunu yaşayarak öğrenen Türk devlet
ve siyaset adamları, bu vasıflara sahip nesiller yetiştirmeyi amaç
olarak benimsemiş ve bunu bir devlet ve eğitim politikası hâline getirmişlerdir.
Nitekim 1924 Anayasasında Türk Devleti’nin millîyetçi
ve halkçı olduğu kabul edilmiş, 20 bu niteliklere sahip nesiller yetiştirmek
Türk eğitiminin amaçlarından biri olarak eğitim politikasını
belirleyen metinlerde yer almıştır. 21 Milletini ve vatanını seven, idealist
ve fedakâr bir gençlik yetiştirmek, Atatürk döneminden sonra
da Türk eğitiminin temel hedeflerinden biri olmaya devam etmiştir.*
2. Öğrendiğini Uygulayabilen Bir Gençlik
Büyük Atatürk ve onun döneminin devlet ve siyaset adamları
Türk gençlerinin öğrendiklerini uygulayabilen, “ameli adamlar”
olarak yetişmesini istemişlerdir. Atatürk 27 Ekim 1927’de yaptığı
bir konuşmada “hayatı içtimaiyede bizzat ameli, müessir ve müsmir
uzuvlar yetiştirmek” gerektiğini, ancak bu sayede iş adamlarına
ve sanatkarlara sahip olunacağını söylemiştir. 22 Ona göre memleketi
kurtarmaya çalışanlar, sahip olacakları bu niteliklerin yanısıra, mesleklerinde
“birer namuskâr mütehassıs ve âlim” olmalıdırlar. 23 Atatürk,
17 Şubat 1927’de İzmir İktisat Kongresini açış konuşmasında
da aynı konunun önemini vurgulamış ve yetişen nesillere kazandı-
19 Ağaoğlu Ahmet (Kars Milletvekili), TBMM Zabıt Ceridesi, devre 2, sene
2, 26/2/1341(1925), cilt 14, s. 367; Abidin Özmen (Maarif Vekili), devre 5,
Fevkalade İçtima, 25/5/1935, cilt 3, s. 257; Berç Türker (Afyon Milletvekili),
devre 5, sene 1, 26/5/1936, cilt 11, s. 238
20 Suna Kili ve A. Şerif Gözübüyük, Türk Anayasa Metinleri, Ankara 1985, s.
111.
21 Maarif Vekaleti, 1936 İlkokul Programı, s. 2; Milli Eğitim Bakanlığı, 1968
İlkokul Programı. İstanbul 1968, s. 5. * Daha sonraki dönemlerde bu amacın
eğitim politikasını belirleyen metinlerde daha ayrıntılı bir şekilde yer aldığı
görülmektedir. 1973’te kabul edilen “Milli Eğitim Temel Kanunu”nda, Türk
Milleti’nin bütün fertlerini toplumun “milli, ahlaki, insani, manevi ve kültürel
değerlerini benimseyen, koruyan ve geliştiren; ailesini, vatanını, milletini
seven ve daima yüceltmeye çalışan” yurttaşlar olarak yetiştirmek Türk Milli
Eğitimi’nin genel amacı olarak kabul edilmiştir (Bkz: Milli Eğitim Gençlik ve
Spor Bakanlığı, Milli Eğitim Temel Kanunu. Ankara 1987, s. 5).
22 Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, cilt 2, ön. ver., s. 45.
23 a.g.e., cilt 2, s. 43.
189