doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

BİR ASKERÎ DEHA OLARAK ATATÜRK’ÜN İLERİ GÖRÜŞLÜLÜĞÜ VE
ORDU-MİLLET DAYANIŞMASINA VERDİĞİ ÖNEM
berlik planı açıklanmakta idi. Bu plana göre, Rumeli ve Anadolu’da
bulunan bütün kolordu ve birlikler seferber duruma getirilecekti.
Bulgarlarla da tarafsızlık sağlanacaktı 37 . Temsil Hey’etince kolordulara
gönderilen bu ayrıntılı raporda, Anadolu’da artık adı konulmamış
olsa da, -Kuva-yı Millîye’yi yönlendirip idare etmekte
olan- bir devletin ve buna bağlı Genelkurmay’ın şimdiden varlığını
hissettirdiği anlaşılmakta idi. Çünkü, başlatılması planlanan bu
harekâtın başkomutanlığını Mustafa Kemal Paşa üstlenmekte ve teşkilatlanma
da buna göre yapılmakta idi. Öte yandan bu raporda; “...
harekâtı millîyenin başladığı ve harekât-ı millîyenin hiç bir devlete
ibrâz-ı husûmet emelinde” olmadığı ifade edildikten sonra, “zulmen
hayatına kast edilen Türk milletinin istiklal ve kurtuluşu için” bu
hareketin başlatıldığı açıklanıyordu. Mustafa Kemal Paşa “Heyet-i
Temsiliye’nin Millî Mücadele Plânı”nı 9 Ocak 1920’de kolordulara
göndermiştir. 38 Genelge incelendiğinde kolorduların görev bölgeleri
ve komuta kademesi belirtildikten sonra millî ordu teşkilâtının
ilk çekirdeğinin ortaya çıkarıldığı görülür. 39 16 Mart 1920 tarihinde
İstanbul’un İngilizler tarafından işgalinden sonra 40 , askerî yönden
emir ve komutayı Temsil Heyeti Başkanı sıfatıyla Mustafa Kemal
Paşa üstlendi. Mustafa Kemal Paşa’nın 17 Mart 1920 tarihli direkti-
37 HTVD., Sy: 20, vesika nr: 519.
38 Türk İstiklal Harbi Batı Cephesi, Genkur. ATASE Bşk.lığı Yayını, c.II,
2’inci Kısım, 1945, s: 137-143.
39 Kolordu ve bazı sivil kuruluşlara “Milli Ordu Teşkilâtı Plânı” ismiyle
gönderilen genelgede ordu kıt’alarının milli kuvvetleri kendi emrine alıp,
harekâtı yönetip uygulamasının sevk ve idarede başarılı olunmak için gerekli
olduğu açıklanmış ve Kuva-yı Milliye’nin askerî birlikler içinde nasıl
teşkilâtlandırılması gerektiği belirtilmiştir. Örnek vermek gerekirse, her bucak
merkezi bir bölük, her ilçe merkezi (il veya liva merkezleri dahil) bir tabur
teşkil edecektir. Ayrıca, cami ve öğretmenleri olan her köy ve mahallelerin
birer piyade takımı oluşturması, köy öğretmenleri ile imam ve müezzinlerin
komutanlık yapması istenmektedir. Bk., Genkur. ATASE ve Dent. Bşk.lığı
Arşivi; Klasör 325, Dosya 15, Fihrist 115. Zaman zaman M.Kemal Paşa tarafından
verilen emirler ile bazı vilayetlerin mal sandıkları ve duyûn-ı umumiye
idareleri gelirlerine el konularak malî kriz giderilmek isteniyordu. Nitekim,
18 Mart 1920’de Şile, Kartal ve Gebze kaymakamlarına gönderilen bir telgrafta,
Osmanlı bankası ile duyûn-ı umumiye ve reji idarelerinin bütün paralarına
el konulması isteniyordu. Bk., Genkur. ATASE ve Dent. Bşk.lığı Arşivi:
1-105, Kls: 259, Ds: 19, F: 56.
40 HTVD., Sy: 22, (1957), vesika nr: 553, 562, 563, 573, 574, 575.
375