doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

TÜRKİYE CUMHURİYET TARİHİNİN BAŞLICA KAYNAKLARINDA ATATÜRK 67
olmak veya 7’nci ordu kumandasının kendisinden alınmasını istemektedir.
Bu belge, Atatürk’ün askerî ve politik bilgisine olduğu kadar
özgüvenine de çok güzel bir örnek oluşturmaktadır.
Mondros’un Karadeniz’de uygulanmasını sağlamakla görevlendirilerek
için padişah tarafından Anadolu’ya gönderilen Atatürk’ün
amacının ulusal Kurtuluş Savaşı örgütlemek olduğunun anlaşılması
üzerine geri çağırılması, onunsa askerlikten istifa etmesi, Kurtuluş
Savaşı’nı İstanbul’un baskısını üzerinde hissetmeden örgütlemesine
ortam oluşturacaktır. Ancak, istifa dilekçesindeki “Bundan sonra
gayei mukaddesei millîyemiz için her türlü fedakarlıkla çalışmak
üzere sinei millette bir ferdi mücahit suretile bulunmakta olduğumu
tamimen arz ve ilan eylerim.” 38 sözleri, dolambaçlı yola sapmayarak
amacını ortaya koymasıdır. Üniformasını giydiği devlete karşı tavır
almayı içine sindiremeyerek resmi bağlantılarını kestiğini de gösteren
bu istifa mektubunun benzeri, aynı mücadeleye katılan Rauf Bey
tarafından da yazılmıştır. Şu farkla ki Rauf Bey istifasında “hilafet
ve saltanat kurtarılana kadar” sözünü kullanmıştır. Kısacası, söz konusu
dilekçe, daha millî mücadelenin ilk adımında bu mücadelenin
önde gelen isimleri arasında ülkü birliği olmadığını belli eden önemli
bir belgedir.
Sivas Kongresi’nde Mondros’tan sonra işgale uğrayan bölgeleri
savunmak için oluşturulan bütün kuruluşların birleşerek Anadolu
ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kurulduğunu Sivas Valiliğine
bildiren 11 Eylül tarihli dilekçe ve ekli beyanname, Atatürk’ün yasallık
olgusuna bağlılığının çok önemli bir göstergesidir. Dünyanın
Anadolu’daki harekete bir ihtilal, düzene başkaldırı olarak baktığı
günlerde O, askerlikten istifa etmiş bir ihtilal lideri olarak her hangi
bir makama bağlı olmadan hareket edebilecek durumdayken ülkenin
yasaları çerçevesinde hareket etmekle, bir bakıma ülkü birliğinde olduğu
kimselere kurulacak yeni Türk devletinin yasaları önde tutan
bir hukuk devleti olacağını anlatmaktadır. 39 Stratejik işgal altındaki
İstanbul’da Sivas Kongresi ile toplanması sağlanan Meclisi Mebusanın
sağlıklı bir çalışma yapamayacağını bilerek Meclis çalışmalarını
daha yakından izlemek üzere Heyeti Temisliye ile Ankara’ya gelmesi
uzak görüşünün, Ankara’daki meclisi de ancak İstanbul’un resmen
38 İbid, s. 49
39 İbid, s. 59, 60