doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

308
CELİL GARİBOĞLU NAĞIYEV
zinin (geçmişin) hatalarını temizlemek zamanındayız. Hataları teshih
edeceyiz (düzelteceyiz).” 18
Bütün bunlar gösteriyor ki, ömrü boyunca çağdaşçılık, Türkçülük
yolunda mecadele yapan ve Türk Dünyasının bugünkü hale gelib
çıkmasında çok büyük hizmetleri olan Mustafa Kemal Atatürk “I.
Türkoloji Bakü Kongresi”ne de etinasız kala bilmezdi.
1926 yılında Baküde gerçekleşen I. Türkoloji Kurultayı Türk
halklarının kültürel hayatında çok önemli röl oynamıştır. Bütün Türk
dünyasının ve dünyanın birçok ünlü Türkoloji uzmanlarının katıldığı
bu Kurultay ortak Türk kültürünün, dilinin ve edebiyatının yaranması
yolunda ileriye doğru atılmış büyük bir adım oldu.
Bilindigi gibi, Doğu dünyasında ilk olarak 1918 yılınla Azerbaycanda
Demokratik bir Cumhuriyet kuruldu ve onun ömrü çok
kısa – 2 yıl oldu. Ama buna rağmen hem Azerbaycanda hemde diger
Türk ülkelerinde çok büyük millî uyanma heyecanı yaşandı.
Bir kadar sonra büyük Türk milletinin kahramanlığı ve Mustafa
Kemal Paşa Atatürkün çabaları sonucunda Doğuda daha bir bağımsız
devlet – Türkiye Cümhuriyeti kuruldu ve bu dönemde Türk Dünyasında
asıl bir millî canlanma, uyanış baş verdi. Bunun da sonucu
olarak “I. Bakü Türkoloji Kurultayı” geçirildi.
İ.Kaspıralı ve V.Radloffun şerefine düzenlenen bu Kurultaya A.
Hüseyinzade, B.Çobanzade, A.E.Krımski, N.N.Poppe, V. V. Bartold,
A. N. Samoyloviç, L. V. Şerba ve birçok ünlü türkoloklarla yanaşı
Mustafa Kemal Atatürk tarafından gönderilmiş Fuad Köprülüzade
de katılmışlardır.
Türk dili, kültürü ve medeniyetinin gelişmesi yolunda bağımsız
Türkiye Cümhuriyetinin ve onun ilk kurucusu olan Mustafa
Kemal Atatürk’ün büyük rolü ve hizmetleri olmuştur. Bu ilk önce
Atatürk’ün “I. Türkoloji Kurultayı” münasibetinde ve ona gizli katkılarında
kendini göstermiştir. Atatürkün şu kurultaya dolayı yolla
katkı göstermesi göz önünde olsa da, bu meselenin derinden araştırılması
lazımdır.
18 Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, Cilt II, Ankara, 1959, s. 253.