doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

406
ETHEM RUHİ FIĞLALI
den dolayı kınanamaz ve suçlanamaz.
“Din ve ahlâk eğitim ve öğretimi devletin gözetim ve denetimi
altında yapılır. Din kültürü ve ahlâk öğretimi ilk ve ortaöğretim
kurumlarında okutulan zorunlu dersler arasında yer alır, Bunun
dışındaki din eğilim ve öğretimi ancak, kişilerin kendi isteğine,
küçüklerin de kanunî temsilcisinin talebine bağlıdır.
“Kimse, Devletin sosyal, ekonomik, siyasi veya hukukî temel
düzenini kısmen de olsa, din kurallarına dayandırma veya siyasi
veya kişisel çıkar yahut nüfuz sağlama amacıyla her ne suretle
olursa olsun dini veya din duygularını yahut dince kutsal sayılan
şeyleri istismar edemez ve kötüye kullanamaz” denmiştir.
Ayrıca din hizmetini bir kamu hizmeti saydığı içindir ki, Diyanet
İşleri Başkanlığına genel idare içinde yer vermiş ve bu kurumun “laiklik
ilkesi doğrultusunda bütün siyasi görüş ve düşünüşlerin dışında
kalarak ve milletçe dayanışma ve bütünleşmeyi amaç edinerek,
özel kanununda gösterilen görevleri” yerine getireceğini belirtmiştir
(Madde. 136).
Elbette bu durumu Fransız laiklik uygulaması ile kıyaslamak
mümkün değildir. Ancak Türk kanun koyucusunu laiklik konusunda
bu şekilde bir çözüme götüren, buna zorlayan etken, dinin devlet
hayatına müdahale edebilme imkânına son vermek arzusudur. Tam
bir laiklik prensibi karşısında müdâfaa edilemeyecek olan bu çözüm
tarzı, Türkiye’nin sosyal şartları ve din adına oluşturulan gelenekler
nazarı itibare alındığı takdirde, bir zaruret olarak kabul edilecektir;
zira Türkiye, dini siyasete karıştıran devlet sisteminin ve siyasilerin
ıstıraplarını her milletten çok çekmiştir. Bir daha çekmek istememektedir.
Esasen Şîîlik dışında İslam’ın îtikadî ve idarî yapısı, din işlerinin
cemaatler eliyle yürütülmesine müsait değildir; çünkü İslam’da
Hıristiyanlıktaki gibi bir kilise teşkilâtı ve din adamları sınıfı mevcut
değildir, olamaz da. Her fert, Allah karşısında aynı hak ve aynı yetkilere
sahiptir. “Din görevlilerinin”, din hizmetlerini yürütme ve halkı
din bilgileri açısından aydınlatmanın dışında, din adına bağlayıcı
ve emredici hiçbir yetkileri yoktur. Bu bakımdan Türkiye’de Fransa’daki
gibi, tam ayrılık sistemine gidilmesi, din ve devlet hayatında
telâfisi imkânsız bir kaos yaratmaktan başka bir sonuç doğurmaz ve
üstelik inkılaplarla kurulmuş nizamı altüst eder. Türkiye’nin ise, bu
sürat ve hareket çağında kaybedecek bir dakikası yoktur. Mustafa