doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

ÇAĞINA VE BÖLGESİNE SIĞMAYAN ÖNDER: ATATÜRK 877
rencilerden birinden bir Türkiye haritası çizmesini ister. Öğrenci
haritayı çabucak çizer, ama o günkü duruma göre sınır körfezden
başlayıp düz bir hat halinde gitmektedir. Gazi çocuğa, “yavrum, sen
burada 40 Asırlık bir Türk yurdunu unutmadın mı?” diye sorar ve
tebeşiri alıp, eliyle bugünkü sınırlara benzeyen bir sınır çizer ve çocuğa
sorar: Böyle olmayacak mı?
Çocuğun cevabı: Paşam, sınırlarımız çizdiğiniz yerden geçer. 16
11. Atatürk’ün ülke çıkarına pragmatist davranması ve affediciliği,
büyüklüğü:
Yüzelliliklerden olan ve Halep’te yaşayan ünlü yazar Refik Halit
Karakayış 1929 yılında orada “Deli” piyesini yayınlamıştır. Esasen
Atatürk Refik Halid’in yazılarını takip etmektedir. Türkiye’nin
yaşadığı değişimi ve değişimin yarattığı tepkileri zarif ve hicivli bir
anlatımla aktaran bu piyes de, onu gözden düşürmek için Atatürk’e
arzedilir. Ama o müstesna liderin farkı burada da kendini gösterir,
bu piyesi çok sever ve “….“inkılâbımızı hicvetmiyor, tebarüz ettiriyor
…, Tam devrim piyesi. Bu eseri Refik Halit’ten satın almalısınız.
Memlekete dönmek onun hakkıdır” der. Ayrıca piyesin halkevi sahnelerinde
oynanmasını ister 17 .
Ama Atatürk’ün de karşısında bu insaniyetin inceliklerini kavrayamayan
beyinlerin yarattığı görünmez ve katı bir muhalefet vardır.
Bu muhalefet “Deli” piyesinin sahnelenmesine engel olur.
Atatürk, 10. yıl dolayısıyla sadece Refik Halit’in yazıları ve
Türkiye lehindeki çabaları nedeniyle tüm yüzellilikleri affetmek ister
Ama bu defa affa İsmet Paşa Lozan’ı ileri sürüp, Atatürk’ün bu
tür ifadelere allerjisi olduğu bilindiği halde, anlaşmaya taraf devletlere
sorulması gerektiğini söyleyerek karşı çıkar, İçişleri Bakanı’nın
da ona katılması üzerine af gerçekleşmez18 .
12. 1934 yılının Nisan ayı sonlarında mutat sınır görüşmeleri
için İskenderun’a gelen Antep Valisi Akif İyidoğan’ı Antakya’da
“Atatürk bizi kurtarmak için gönderdi” diye onbine yakın Türk kar-
16 Mehmet Tekin, Hatay Tarihi 1999, s.139-140
17 Niyazi Ahmet Banoğlu, Nükte ve Fıkralarla Atatürk, İstanbul 1981, s. 306-
307; Hikmet Münür Ebcioğlu, Kendi yazılarıyla Refik Halid, s. 76)
18 Refik Halit Karay, Bir Ömür Boyunca, s. 210