doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

378
ZEKERİYA TÜRKMEN
vazife başına koşmuştur. Bu defa düşmanı mağlup etmek için bir ay
evvelkine nispetle 3-4 kat fazla bir azm-i kaviy mevcuttur. Bu azim
ile hareket eden bir milletin muzaffer olmamasına ihtimal yoktur.” 52
Özellikle Sakarya Savaşı’ndan önce Başkomutan Mustafa Kemal
Paşa’nın onayı ile 7-8 Ağustos 1921’de yayımlanan “Tekalif-i
Millîye Emirleri” (Millî Yükümlülükler) ile halkın ayni ve nakdi
olarak orduya yardım etmesi hükme bağlandı. 53 1’den 10’a kadar
ardı sıra yayımlanan “Tekalif-i Millîye Emirleri” ile halkın elinde
bulunan her türlü mal ve eşyanın % 40’ı ordu adına -bedeli zaferden
sonra ödenmek şartıyla- el konuldu. 54 Halk bu çağrıya gönülden
destek verdi. Ordu-milletlerin en eskisi olan Türkler, orduları için
her türlü yardıma olumlu cevap verdiler. 55 Ordu-millet dayanışması
Sakarya Meydan Muharebesinin Türklerin zaferiyle sonuçlanmasına
neden oldu. Bu muharebe Türk İstiklal Harbinin bir dönüm noktası
olmuş, Türk ordusu, Mustafa Kemal Paşa’nın başkomutanlığı sayesinde
inisiyatifi ele geçirmiştir. Böylece Mustafa Kemal Paşa, silahlı
gücü belli bir düzeye çıkarıncaya kadar, üstün düşman karşısında
savunma muharebeleri vererek onu yormuş ve yıpratmış ve kesin
sonuç alacak bir güce ulaştıktan sonra da taarruzla onu yok etmiştir.
Öte yandan, Tekalif-i Millîye Emirleri ile halktan alınanların bedelleri
1924 yılından 1926 yılına kadar olan sürede ödenmiştir. 56
52 Vakit nr: 1320, 11 Ağustos 1337/1921.
53 Tekalif-i Milliye Emirleri hakkında daha ayrıntılı bir çalışma için bk., Serpil
Sürmeli, Milli Mücadele’de Takâlif-i Milliye Emirleri, Ankara 1998. s.
61 vdd., Ayrıca bk., Mehmet Kayıran “Tekâlif- i Milliye Emirleri”, Atatürk
Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt: V, Temmuz 1989, Sy:15., s.642-665.
54 Serpil Sürmeli, Aynı eser, s. 60-139.
55 Ankara’da Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılışından sonra hükûmet, 1
Mayıs 1920 - 31 Ekim 1920 tarihlerini kapsayan 6 aylık dönem için geçici
bir bütçe hazırladı. Bu bütçe uygulama süresinin bitimine üç ay kala 28 Şubat
1921 tarihinde kabul edildi. Bu bütçeye göre, giderler 63.018.354 lira, gelirler
de 51.388.626 lira olarak tesbit edildi. Arada 11.629.732 liralık bir açık bulunmaktadır.
Bu da gelirlerin giderlere oranla % 18.4 eksik olduğunu gösterir.
Türk halkının orduya olan ayni ve nakdi yardımı bütçenin yükünü oldukça
hafifletmiştir. Bu bütçede yapılan harcamalara bakılırsa 1920 yılı bütçesinin
% 53’ünün askerî harcamalar yani savunma için kullanıldığı görülecektir.Alptekin
Müderrisoğlu, Kurtuluş Savaşı’nın Mali Kaynakları, İstanbul 1988,
c.I, s.295-308, c. II, s. 386-405.
56 Kurtuluş Savaşı döneminde “Tekalif-i Milliye Emirleri” ile yapılan iç borç-