doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

TÜRKİYE CUMHURİYET TARİHİNİN BAŞLICA KAYNAKLARINDA ATATÜRK 59
ihtiyaçlarını temine yarayan hareket ve enerjidir. Cihan sulhü içinde
beşeriyetin hakiki saadeti, ancak bu yüksek ideal yolcularının çoğalmasıyla
ve muvaffak olmasıyla mümkün olacaktır” 23
Engin tarih bilgisi, Atatürk’e sadece Türkiye’de değil, dünyada
bütün ilerleme hareketlerinin en büyük düşmanının dogmalar
ve skolastik düşünce olduğunu öğretmiştir. Ona göre Türkiye
Cumhuriyeti’nin en büyük düşmanı da dayanaksız görenekler ve
kara sestir. Cumhuriyeti kara sesten korumakta da siyasilere büyük
görev düştüğünü şapka devrimi sırasında Ağustos ayı sonunda
Kastamonu’da Cumhuriyet Halk Partisi binasında partililere söylevinde
aşağıdaki sözleriyle anlatmıştır:
“Ölülerden istimdat etmek medeni bir heyeti ictimaiye için şindir…
Bugün ilmin, fennin bütün şumulüyle medeniyetin şulepaşında
filan veya falan şeyhin irşadıyla saadeti maddiye ve maneviye arayacak
kadar iptidai insanların Türkiye camiası medeniyesinde mevcudiyetini
asla kabul etmiyorum. Efendiler ve ey millet biliniz ki Türkiye
Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müridler, mensuplar memleketi
olamaz. En doğru, en hakiki tarikat, tarikatı medeniyedir” 24
Cumhuriyet bile duyurulmadan, 20 Mart 1923’de Konya gençlerine
seslenişi de aynı doğrultudadır:
“Hakiki ulema ile dine muzır ulemanın yekdiğerine karıştırılması
Emeviler zamanında başlamıştır…ondan sonra bütün müstebit hükümdarlar
hep dini alet edindiler, ihtiras ve istibdatlarını terviç için
hep sınırı ulemaya müracaat eylediler…Artık bu milletin ne öyle hükümdar,
ne öyle alimler görmeye tahammül ve imkanı yoktur. Artık
kimse öyle hoca kıyafetli sahte alimlerin tezvirine ehemmiyet verecek
değildir. En cahil olanlar bile o gibi adamların mahiyetini pek ala
anlamaktadır. Fakat bu hususta tam bir emniyet sahibi olmaklığımız
için bu intibahı, bu teyakkuzu, onlara karşı bu nefreti halası hakiki
anına kadar bütün kuvvetiyle hatta mütezayit bir azimle muhafaza
ve idame etmeliyiz. Eğer onlara karşı benim şahsımdan bir şey anlatmak
isterseniz, derim ki, ben şahsen onların düşmanıyım. Onların
menfi istikamette atabilecekleri bir hatve yalnız benim şahsi imanı-
23 İbid, s. 270.
24 İbid, s. 218.