doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

MODERNLEŞMENİN EVRENSEL GELİŞİMİ İÇİNDE TÜRKİYE’NİN VE
ATATÜRK’ÜN YERİ
etme becerisi kazandırmıştır. Türk kültürü çok değişik kültürlerle bir
arada yaşayıp mücâdele ede ede çeliklenmiştir. Bizim kültürümüz
kabileciliğin ve coğrafyanın bir kültür üzerinde tutabileceği tortulardan
temizlenmiştir. Dolayısıyla her türlü değişiklik karşısında özünü
bozmadan çok çabuk ve doğru intibak eden bir kültür haline gelmiştir.
Son bin yıl içinde müslüman olup bu kültürü iyice içine sindiren
Türk kültürü, son 250-300 yıldan beri de yan yana yaşadığı ve
bütün dünyaya egemen olmuş bulunan modern Batı kültürel değerlerini
kazanmaya çalışmaktadır. Türklerin kendi kültürel değerlerinden
vaz geçmeden müslüman olmaları nasıl yüzyıllar boyu sürmüş
ise, gene kendi kültürel değerlerini bırakmadan modern, demokratik,
laik ve gelişmiş bir devlet olmaları uzun sürmektedir.
Bu tebliğde, Türk devleti ve kültürünün bu son değişim süreci
analiz edilmeye çalışılacaktır.
Modern gelişimin değişik yönleri
Avrupa’yı sofu bir Hıristiyan kültürü olmaktan çıkarıp bugünkü
güçlü konumuna getiren faktörler nelerdir?
Avrupa’da modernleşmenin temelleri, 1200’lerden itibaren
önemli ölçüde nüfus artması, büyük şehirlerin ortaya çıkması, üretim
ve tüketimin sürekli büyümesiyle atılmaya başlamıştır. 1500’lü
yıllardan itibaren insan düşüncesinde büyük bir devrim ortaya çıkmaya
başlamış ve 1660’lara gelindiğinde modern bilimin temelleri
atılmıştır. Artık ondan sonraki dönemlerde, bilimsel bilgilerin pratik
gayelerle uygulamaya konulmasından sonra Avrupa’da bir sanayi
devrimi ortaya çıkmaya başlamıştır.
Bu yüzyıllarda Avrupa kültürü ve yönetim biçimleri laikleşmiş
(Avrupa’da hukuk daha 1700’lerde laikleşmişti) ve rasyonelleşmiş,
sanayi devrimleri ve eğitimin yaygınlaşması ile bu durum toplumun
bütün kesimlerine iyice yayılmıştır. Bilim ve teknik arasındaki bağlantı
19. yüzyılda daha da kuvvetlenmiş, her ikisi de birbirlerinin
gelişmelerini hızlandırmışlardır. Öyle ki, bilim ve teknik Batı uygarlığının
yeni dini veya ideolojisi haline gelmiştir.
Sanayi devrimi ve onun arkasından gelen yeni ekonomik
797