doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

TÜRKİYE’DEKİ LAİK ANLAYIŞA İLK KARŞI ÇIKIŞ HAREKETİ VE ONA
VERİLEN CEVAPLAR (1923)
düzen, cumhuriyet yönetimi için çekilen çileler, verilen mücadeleler
ve elde edilenler, Türkiye’nin 85 yıllık bu uzun birikimini TBMM
ve milletin orada görevlendirdikleri çok iyi değerlendirmelidirler.
“TBMM demokrasinin millet iradesinin ortaya çıkış yeridir”. “Meclis
millî iradenin temsil yeridir.” sözleri doğrudur. “O halde, meclis
yasama ve yürütme gücüyle her şeyin üstündedir; çünkü, seçilmişlerdir;
seçilmişler millet adına iş yapıyor” gerçeğinden, atanmışlar
seçilmişler münakaşası doğarsa ve başka atanmış kurum ve kuruluşların
birbiriyle ve meclisle olan uyumunu etkiler.
12 Eylül 1980 müdahalesi öncesi yaşananlar, 1982 TC Anayasası
3.Maddesine, Bayrağın şekli, kanunda belirtilen beyaz ay yıldızlı al
bayraktır; hükmü ile Millî Marşı İstiklâl Marşıdır; hükmü konulmuştur.
Türkiye’de Millî Marşın, İstiklal Marşı olduğu, bayrağın hangi
renk olduğu, 1982 yılına kadar bilinmediği için mi anayasaya bu
hükümler konulmuştur? Bu durum göstermektedir ki, kavramların
hangi anlam ve gerekçe ile kullanılması veya tanımlanması kişilerin
veya grupların taleplerine bağlı değildir. 5
Bu büyük toplantımızın yetmiş sekiz ayrı konuşması içinde bazı
konuşmacıların, laiklik anayasaya nasıl girmiştir? Ne anlama gelir?
Hangi anayasamızda ne şekilde ifade edilmiştir? Gibi soruların
cevabına ilişkin çalışmalarını bildiri olarak sunacaklarını davetiye
ekindeki programda görmekteyiz. Bildirileri dinleyeceğiz, ama şu
ana konuları günümüz açısından 1982 anayasasındaki durumu söylemeliyim:
Laiklik, devletin bir niteliği olarak görülmekte, (md.2)
egemenliği, millete (md.6) verip herkesin kanun önünde eşit olduğunu
(md.10), din ve vicdan hürriyetini (md.24) kabul etmektedir. Dinin
siyasete karıştırılması engellenmiş (md.68), laik devlet düzenini
din adına yıkarak teokratik devlet düzeni getirme fiilleri yasaklanmıştır
(md.14). Din hizmetlerini, dinin eğitim-öğretimini (md.24/2
md.26, 27), bir kamu hizmeti sayıp (md.136), teşkilatlandırılacaktır.
Bu maddelerden anlaşılacağı gibi laiklik hem siyasi hem de hukukî
ve kültürel alanlar için bir yaşama biçimidir.
5 Laiklik kavramı ve bir devletin temel niteliği olması konusu, bilginlerin, fikir
adamlarının öncelikle düşünmesi gereken bir konudur; kaldı ki, bu konuyu
karşı duruş ve söylemleriyle bulandırmaya, kirletmeye kalkan ideolojik politik
tutumlar bizim çalışma alanımızın dışındadır.
175