doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

BİR MİLLİ KİMLİK KONUSU OLARAK ATATÜRK’ÜN “TÜRK TARİHİ VE
ÖĞRETİMİ”NE DAİR GÖRÜŞ VE UYGULAMALARI
rinin olmadığını, siyasi karışıklıklarla Avrupa’nın huzurunu kaçırdıklarını,
dolayısıyla Avrupa’dan ve Anadolu’dan kovulmalarının
hatta yeryüzünden kaldırılmalarının gerektiğini öne sürmüşlerdir3 .
Bütün bu siyasi, askerî ve kültürel baskılarla Türkiye’nin kolu
kanadı budanmaya başlandı. Tanzimat ve Meşrutiyet hareketleri de
Türkiye’nin Mondros’a getirilişini önleyemedi. Osmanlı münevverinin
ülke bütünlüğü için düşündüğü Osmanlıcılık ve İslamcılık da
maalesef çare olmadı. Bir taraftan Şark Meselesi çerçevesinde Batı
emperyalizminin Türkiye’ye baskısı, öbür taraftan Fransız inkılabıyla
daha ziyade Avrupa dışında ve sömürüye hedef olan coğrafyada
yayılan ve yayılması teşvik edilen milliyetçilik akımı karşısında
Osmanlı’nın çözülüşü önlenemedi. Osmanlı’yı oluşturan milletlerden
Yunan “ben Yunanım”, Bulgar “ben Bulgarım”, Sırp “ben
Sırpım”, Arnavut “ben Arnavutum”, Arap “ben Arabım” demeye
başladı. 93 Harbi ve Balkan Harbi sonunda Türkler büyük ölçüde
Balkanlardan sürüldü. I. Dünya savaşında da Müslüman Arap dünyası
Osmanlı’dan ayrılmanın hesabı içine girdi. Bütün bu gelişmeleri
Atatürk 20 Mart 1923’te Konya Türk Ocağı’nda yaptığı konuşmada
şöyle analiz ediyordu; “ Bizim milletimiz, millîyetinden tegafül
edişinin çok acı cezalarını gördü. Osmanlı İmparatorluğu dahilindeki
akvam-ı muhtelife millî akidelere sarılarak, milliyet mefkûresinin
kuvvetiyle kendilerini kurtardılar. Biz ne olduğumuzu, onlardan ayrı
ve onlara yabancı bir millet olduğumuzu sopa ile kovulunca anladık.
Kuvvetimizin zaafa uğradığı anda bizi tahkir, tezlil ettiler. Anladık ki
kabahatimiz kendimizi unutmaklığımızmış. Dünyanın bize hürmet
göstermesini istiyorsak evvelâ bizim kendi benliğimize ve milliyetimize
bu hürmeti hissen, fikren, fiilen bütün ef’al ve harekatımızla
gösterelim; bilelim ki millî benliğini bulmayan milletler başka milletlerin
şikârıdır” 4 . Atatürk’ün bu tespitlerinde de gayet açık olarak
anlaşılacağı üzere Osmanlıcılık fikrinin bir hayal olduğu görülmüş
ve bin yıl önce Anadolu’ya gelişte olduğu gibi yine aslî unsur olan
Türk unsuru, onun gücü maddî ve manevî değerleri üzerinde durmak
ve buna göre, mütevazi de olsa yeni bir yurt tutmak mecburi-
3 Azmi Süslü, “Atatürk ve Tarih”, Atatürkçü Düşünce El Kitabı, Atatürk
Araştırma Merkezi yay., Ankara, 1995, s.244- 245.
4 Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri I-III, Atatürk Araştırma Merkezi yay., An-
kara 1997, C.II, s.147.
439