doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

BİR İDEAL OLARAK MİSÂK-I MİLLÎ’NİN
İLÂNI VE ANLAMI
Doç.Dr.Mustafa BUDAK
Bu bildiri, esas itibariyle Misâk-ı Millî hakkında kışkırtıcı gelebilecek
şu iki sorunun analitik tarzda cevabını aramaya çalışacaktır:
1. Misâk-ı Millî beyânnâmesi, içerik açısından tamamen Erzurum
ve Sivas kongreleri beyânnâmelerine mi dayanmaktadır?
2. Yine Millî Mücadele literatürüne bakıldığında, Misâk-ı Millî
beyânnâmesine temel teşkil edecek olan Mustafa Kemal Paşa’nın
Ankara’dan gönderdiği belge ortada yoktur. Acaba, gerçekten bu
belge ortada yok mudur?
3. Gerçek Misâk-ı Millî beyânnâmesini nasıl tanımlamalı ve
anlamalıyız.?
4. Bugün için Misâk-ı Millî’nin anlamı var mıdır?
Bilindiği gibi, ya da herhangi bir Millî Mücadele Tarihi kitabını
açtığımızda görmekteyiz ki, Misâk-ı Millî, Erzurum ve Sivas
kongreleri beyannamelerine dayanmaktadır. Ancak, tarihi olayları,
o dönemde ortaya konmuş belgeler ışığında bir süreklilik içinde değerlendirdiğimizde,
durumun hiç de öyle olmadığı kolaylıkla anlaşılacaktır.
Bunu daha açık deyimle söylersek, Ocak 1919’da başlayan
Paris Barış Konferansı’na yönelik Osmanlı Hükûmeti’nin bakışını
yansıtan belgeler, incelenmeden Misâk-ı Millî’nin gerçek mahiyetini,
kaynaklarını doğru anlamak mümkün değildir.
Bu bağlamda ilk başvurulacak belge, Paris Barış Konferansı’na
Osmanlı Devleti’nin 23 Haziran 1919’da sunduğu muhtıradır. Bu
muhtıranın adı müdafaanâmedir. Her ne kadar bu muhtıra, Damad
Ferid Paşa’nın 17 Haziran 1919’da “kendiliğinden”yaptığı konuş-