doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

BİR MİLLİ KİMLİK KONUSU OLARAK ATATÜRK’ÜN “TÜRK TARİHİ VE
ÖĞRETİMİ”NE DAİR GÖRÜŞ VE UYGULAMALARI
Atatürk öncelikle, Türk tarihine ve Türk kültürüne yönelik
mesnetsiz iddia ve iftiralara karşı, bilim zemininde gerçeklerle cevap
vermek gerektiği noktasından hareket etmiştir. Bilindiği üzere
Batı emperyalizmi tarafından yöneltilen bu iddialar şu iki noktada
toplanmaktaydı; 1- Türkler sarı ırka mensuptur, Avrupalılara göre
ikinci sınıftır ve medenî değillerdir, 2- Türkler Anadolu’ya sonradan
gelmiştir, geldikleri yere dönmelidirler 8 . Atatürk, bu iddiaları çürütecek
yönde ilmî araştırmalar yapılması için kesin direktifler verdi
ve yapılacak araştırmaları destekledi. Atatürk’ün bu yöndeki fikir ve
çalışmaları onun Türk Tarih Tezi’nin temelini oluşturacaktır. Ancak
biz burada çok geniş ve derin bir konu olan Atatürk’ün tarih tezine
ayrıntılı olarak girmeyip, tebliğimizin başlığında da sınırladığımız
üzere, O’nun millî kimliği inşa yönünde tarih ve öğretimine verdiği
önem ve uygulamaları üzerinde duracağız. Yukarıdaki iddialar
ve Osmanlı’dan devralınan tarih eğitimi karşısında, Cumhuriyetin
temel nitelikleri de göz önüne alınarak, Atatürk, eski tarih eğitim
ve öğretimi yerine, millî tarih ve çağdaş öğretim metodlarının esas
alınmasını düşünüyordu. Tabii ki millî tarih anlayışı çerçevesinde
Batı’dan kaynaklanan yukarıda bahsedilen iftiralara da cevap verilmiş
olacaktı.
Atatürk’ün Türk tarihi ve öğretimi hakkındaki fikir ve uygulamalarını
analiz ettiğimizde; her şeyden önce tarih öğretimiyle “kendine
güven duygusunun” inşa edilmesinin ve ancak bu şekilde millî
kimliğin teşekkülünün mümkün olabileceğine işaret ettiğini görüyoruz.
Çünkü, 19.yy. başlarından itibaren gerek askerî gerekse teknoloji
ve diğer alanlarda Batının üstünlüğünün ortaya çıkması ve buna
bağlı olarak alınan yenilgiler ve sürekli geri çekilmeler Türklerin
psikolojisini olumsuz yönde etkilemiş ve daha sonra Atatürk’ün de
Nutuk’ta söylediği gibi, “biz adam olmayız” şeklinde bir sosyal aşağılık
duygusuna itmişti. Tarih eğitiminden beklenen öncelikle Türkün
hak etmediği bu psikolojiden kurtulması kendini tanıması ve
kendine güven duygusunun kazanılmasıydı. Atatürk’ün her fırsatta
öncelikle Türk milletini bu yöne sevk ve teşvik ettiğini görüyoruz.
Bazı örnekler vermek istiyoruz;
“Türk milleti tarihinle övün; çünkü, senin ecdadın medeniyetler
8 Mehmet Saray, Atatürk ve Türk Dünyası, TTK yay., Ankara 1995, s.55
441