doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

TÜRKİYE CUMHURİYET TARİHİNİN BAŞLICA KAYNAKLARINDA ATATÜRK 53
anlamda ulusun egemenliğindeki meclisten kuşkusuz çok farklıdır.
Türk ulusu, gerçekten kendinsin söz sahibi olduğu meclis sistemiyle
23 Nisan 1920’de tanışmıştır. Atatürk’ün Meclis söylevlerinin her
birinde görüldüğü gibi, hesap veren, açıklama yapan, bilgilendiren
bir Meclis başkanı ile karşılaşmıştır. Gerçekten de Mustafa Kemal
Paşa sıradan bir Meclis Başkanı değildir. İlk olmakla örnek olmak
gibi bir görev yüklendiğinin bilinciyle, içeriğinden hitaplarına kadar
konuşmaları ve açıklamaları, son derece özenli seçilmiş bilgilendirmeler
üzerine gelişmiştir. Meclisin açıldığı günlerde savaş gelişmelerine
ilişkin açıklayıcı bilgileri tarihsel olayların söylenti şeklinde
anlatılamayacağını yerleştirmek için belgelendirmiştir.
Meclisin açıldığı sıralar, iç ayaklanmalar vardır. Kuvayi Millîye,
daha sonra düzenli ordu, işgalcilerle olduğu kadar bu iç ayaklanmalarla
da karşı karşıya kalmış, bir de iç savaş yaşanmıştır. İç ve dış
destekli bu ayaklanmalar, Heyeti Temsiliye’nin Ankara’ya gelişinden
itibaren Ankara’yı hedef almış, kenti çepeçevre sararak gelişmiştir.
Mustafa Kemal Paşa, Meclistekileri sürekli bu olaylarla ilgili
olarak bilgilendirmektedir. Bunları 1921 yılının ortasına kadar bu
yapıtta bulabilmekteyiz. İçlerinden belki de en çarpıcı olanlarından
biri, 24 Nisan 1920 tarihi ile Millet Meclisi Riyaseti Celilesine başlıklı,
Mevcut 52 ulema ve eşrafı belde namına Belediye Reisi Hakkı
ve Müftü Mevlüt imzalı bir telgrafla Beypazarı olaylarının haber verilmesidir.
Mustafa Kemal Paşa bu telgrafı Meclis’te okumuş açıklamalarda
bulunmuş, konu Meclis’te tartışılmıştır. Ama ne zaman?
25 Nisan 1920’de. 9 Bu konuyu meclise taşımakla Atatürk, Meclisin
daha ilk gününden kabul gördüğünü de göstermek istemiştir. Bilgilendirilmeyi
halk için olsun Meclis üyeleri için olsun en gerekli olgu
görerek basın yayın etkinliklerinin iç ve dış basını içerecek şekilde
genel müdürlükle yönlendirilmesini sağlayıp bunu Mecliste açıklaması
da kamu oyuna meclisin vermesi gereken önemi belgelemiştir.
10 Ancak 1923’den sonraki söylevler sadece Meclis açılış nutukları
ve CHP 1927, 1931 ve 1937 kurultaylarına özgü kalabilmiştir.
Saltanatın kaldırılması gibi çok önemli bir dönüm noktasında verdiği
uzun ve açıklayıcı İslam tarihi bilgisi, onun tarihe verdiği önemi
9 Söylev ve Demeçler, Cilt I, Ank. 1961 s. 65.
10 İbid, 122-125.