doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

ATATÜRK’ÜN KÜRESEL YÖNÜ ÜZERİNE 463
10 Kasım 1938: Türkiye’nin Berlin Büyükelçisi Hamdi Arpağ
Ankara’ya şunları telledi:
“Atatürk’ün irtihali burada duyulur duyulmaz elyevm Berlin’de
bulunmayan Führer ve Hariciye Nazırının telefonla vaki emirleri
üzerine Devlet Nazırı Dr. Maysner, Führer namına, ve Hariciye
Kâtibi Umumisi Baron Vayseger Hariciye Nazırı namına Büyükelçiliği
bizzat gelerek taziyede bulunmuş ve sade Türkiye’nin değil bütün
Avrupa’nın ve bu meyanda Türkiye’ye karşı dostluk hisleri ile
mütehassis olan Almanya’nın büyük bir şahsı kaybetmiş olduğunu
ilave eylemişlerdir...” 13
10 Kasım 1938: Fransa Cumhurbaşkanı M. Albert Lebrun,
Atatürk’ün ölümü dolayısıyla, TBMM Başkanı ve Türkiye Cumhurbaşkanı
Vekili Abdülhalik Renda’ya şu telgrafı gönderdi:
“Hayatını yurdunu yeniden şerefle diriltmeye hasretmiş olan
hararetli yurtseverin ve Büyük Devlet Adamı’nın göçtüğü şu anda,
derin bir heyecanla Türkiye’nin matemine katılırım. O’nun, akıllı
ve barışçı metodlarla gerçekleştirilen eseri, milletler tarihinde seçkin
bir yer tutacaktır. Türk Milletine samimi dostlukla bağlı bulunan
Fransız Milleti, Türkiye Cumhuriyeti’nin bugün uğradığı kaybı, elim
bir sempatiyle duymaktadır.” 14
10 Kasım 1938: Türkiye’nin Varşova Büyükelçisi Ferit Tek
Ankara’ya şunları bildirdi:
“ (Polonya) Hariciye Nazırı, Polonya Hükûmeti’nin Atatürk’ü
büyük bir Devlet adamı olmak üzere selamlayacağını ifade etti.
Cenaze merasiminde Polonya Sefiri, Fevkalâde murahhas olarak
Reisicumhuru temsil emrini almıştır. Vakit müsait ise orduyu temsil
için dahi bir General kendisine iltihak edecektir. Biri Reisicumhur,
diğeri ordu namına iki çelenk vazolunacaktır. Resmi tedfin günü
Polonya’da bütün Devlet müessesatı ve Belediye matem bayrağı çekeceklerdir.
Merasim günün iş’arı mercudur.” 15
10 Kasım 1938: Türkiye’nin Bürkreş Elçisi Hamdullah Suphi
Atatürk’ün Hastalığı, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara: 1989, s. 98
13 Bilâl N.Şimşir, Atatrürk ve Yabancı Devlet Başkanları, Cilt I, Türk Tarih
Kurumu Yayınları, Ankara, 1993, s. 173, No. 244
14 Bilâl N. Şimşir, Atatürk’ün Hastalığı, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Anka-
ra: 1989, s. 113
15 Bilâl N. Şimşir, Atatürk ve Yabancı Devlet Başkanları, Cilt III, TTK, An-
kara, 2001, s. 487, No. 586