doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

68
SEÇİL KARAL AKGÜN
işgal edilmesi üzerine toplamasıysa devlet saygısının göstergeleridir.
Anadolu’daki harekete katılmak isteyen İstanbul’dan kaçan mebuslar,
gazeteciler ve Veliahd Yusuf İzzet Paşa ile ilgili bilgilendirme
yazışmalarının her biri, Atatürk’ün ulusal egemenliği her kavramın
önünde tuttuğunun ve sarsılmasına asla razı gelmeyeceğinin ifadeleridir.
40 Millî Mücadele kadrosunu idam cezasına çarptırarak halkı
olumsuz yönde etkilemeye çalışan İstanbul hükûmetine aynı silahla
karşılık verip Ankara Müftüsüne millî mücadeleye katılmanın caiz
olduğu fetvası verdirmesi 41 , halkın psikolojisini çok iyi bildiğinin
göstergesi sayılabilir.
Cumhuriyetin duyurulmasından sonra bu yapıttaki belgeler de
öbürleri gibi hem sayıca azalmakta hem içerik olarak değişik boyutlara
dökülmektedir. 1930’lu yılların ortalarındaki belgelerde öztürkçe
kelimeler günümüzdekinden daha katı biçimde kullanılmış olması
(11 Aralık 1935 Mülkiye Kuruluş Yıldönümü yazısındaki gibi,) 42
yine dil devriminin gelişmesini anlatmaktadır.
CİLT V : Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri Tamim ve Telgrafları
Cilt V olarak 1972 yılında Dr. Utkan Kocatürk ve Sadi Borak tarafından
yayınlanan 223 sayfalık yapıt, adından da anlaşılacağı gibi hem
söylevleri ve demeçleri hem de telgraf ve genelgeleri kapsar. Bunlar,
ilk dört cilt yayınlandıktan sonraki araştırmalarda karşılaşılan yeni
saptamalardır. V. Cildin içeriği, ilk dört cildin her birinin türlerini sıralayarak
hazırlanmıştır. Şöyle ki, ilk bölümü TBMM konuşmaları,
ikincisi yurt gezileri ve Meclis dışı konuşmaları, üçüncüsü genellikle
yerli ve yabancı gazetecilerle söyleşiler ve demeçler ve dördüncü
bölümü telgraflar ve genelgeleri içermektedir. Bu yapıt, Sivas
Kongresi’nin bitiminden sonra, 13 Eylül tarihinde Tasvir-i Efkar muhabiri
ile söyleşiyle başlayarak 1938 yılı Ekim ayına kadar uzanan
bir zaman dilimini içermektedir. Gerek Büyük Millet Meclisi’nin
açılışından gerek Lozan Anlaşması’nın imzalanmasından ve Cumhuriyetin
duyurulmasından sonra yeni devleti tanıyan ülkelerin sayısı
çoğaldıkça bu ülkelerin Ankara’da büyükelçiliklerinin açılması
biribirini izlemektedir. Büyükelçiler itimatnamelerini sunduklarında
40 İbid, S. 259, 273, 277, 288.
41 İbid, s. 298.
42 İbid, s. 575.