doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

872
MEHMET TEKİN
cereyan eden örneği, Şeyh Salih el Ali ile ilişki kurulması ve onun
desteklenmesidir.
Lazkiye civarında Cebel-i Nusayrıye’de nüfuzlu bir kişi olan ve
kurduğu silahlı teşkilatla Fransızları bir hayli uğraştıran Şeyh Salih
el Ali bir Mustafa Kemal hayranıydı ve Türk Kuvayı Millîyesi
bu mücadelede ona destek oluyordu. Şeyh Salih, Mustafa Kemal
Paşa’ya olan sevgisini göstermek ve minnetini ifade etmek için Maraş’taki
Kolordu Komutanlığı aracılığıyla ata yadigârı bir kılıcı hediye
olarak göndermiş, karşılık olarak Maraş’taki Kolordu Komutanlığı
tarafından kendisine milis binbaşısı rütbesi verilmişti 8 .
5) 20 Ekim 1921’de Fransızlarla imzalanan Ankara İtilafnamesi,
hem önemli bir siyasi belge, hem de Mustafa Kemal
Paşa’nın yüksek dil ve kültür bilincini ortaya koyan bir sosyoloji
olayıdır :
İşgale karşı Çukurova bölgesi başta olmak üzere tüm Güney
cephesinde ve özellikle Antakya, İskenderun ve havalisinde asker
destekli Kuvayı Millîye çeteleri vasıtasıyla sürdürülen mücadele,
Fransızları Türkiye ile barış istemeye zorlamıştı. Sonuçta, Ankara’da
20 Ekim 1921’de Suriye’nin işgalcisi Fransa ile Ankara İtilafnamesi
(ön barış anlaşması) imzalandı. İmzadan sonra Türkiye- Suriye
arasında sınır çizildi, Antakya-İskenderun ve havalisi (İskenderun
Sancağı=bugünkü Hatay) çaresizlik ve zorunluluklar yüzünden sınırın
güneyinde, Suriye içinde ve işgal altında kaldı. Ama bir madde,
o bölgenin kalbini Türkiye’de bıraktı. Bu madde, İtilafnamenin 7.
maddesi idi.
Ankara İtilafnamesi’nin 7. maddesi, İskenderun mıntıkası için
özel bir idare şekli kurulacağı, mıntıkanın Türk ırkından olan
sakinlerinin kültürlerini geliştirmek için her türlü kolaylıktan
ve imkânlardan yararlanacağı, Türk dilinin orada resmi dil olarak
kullanılacağı gibi hükümleri içine alıyordu. Derin bir sosyolojik
bilgi temeline, dil ve kültür bilincine dayanan, toprak terkine rağmen
Dil ve Kültür’ü koruma ve geliştirme hakkından vazgeçilmesine razı
8 Nuri Aydın Konuralp, Hatay’ın…s. 46. Şeyhin mücadelesi Türk mücadele
teşkilatı tarafından desteklendi. Ancak Ankara İtilafnamesinden sonra
Türkiye’nin yardım ve desteği kesilince Şeyh Salih kuvvetleri Fransızlara yenildi
ve mücadelesi sona erdi.