doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

ATATÜRK VE PONTUS MESELESİ 349
çekmektedir. Bunun en önemli sebebi bölgede Rumların hiçbir yerde
çoğunluğu teşkil edememeleridir. Gerçekten 1914 tarihli Osmanlı
resmi istatistiklerine göre; Trabzon 39 Sivas ve Kastamonu vilayetlerinde
3.263.396 Müslüman nüfusa karşılık 361.750 Rum yaşamaktaydı.
40 Bölge genelinde yüzde 10 civarında Rum yaşamasına rağmen
Barış Konferansı nezdinde iddialarını güçlendirmek amacıyla
Patrikhane istatistiklerine dayanarak nüfuslarını abartan Pontuslu
liderler, Rum nüfusu oldukça yüksek gösteriyorlardı. 41
Hrisantos’un yukarıda bahsedilen muhtırası üzerinden çok
geçmeden İtilaf devletleri (özellikle İngiltere) İzmir’e İtalyanların
yerine Yunanlıları çıkarmaya karar verirler. Böylece İzmir ve Batı
Anadolu üzerindeki emellerine ulaşan Venizelos, Pontus meselesine
daha ciddi bir şekilde sahip çıkmaya başlamıştır. Diğer taraftan
Atina’ya Pontus kökenli askerlerden oluşan bir birlik kurulması için
emir vermiştir. 42
Bu arada Patrikhane ve Yunan yüksek komiserliğinin aracılığı
ile 6 Temmuz 1919’da Batum’da toplanan Pontus kongresinde önce
Pontus’un bağımsız olması, daha sonra da Yunanistan’la birleşmesi
kararı alınırken, Paris Barış Konferansı nezdinde yetkili temsilciler
olarak, Hrisantos, Konstantinides ve Oeconomou’nun atanmasına
karar verilmiştir. 43
Bu sırada, Yunanistan, Anadolu’daki millî harekete karşı başarılı
olabilmek için Rum-Ermeni işbirliğini sağlamaya çalışıyordu. Nitekim
Venizelos daha sonra 5 Ekim 1920’de Lloyd George’a çektiği
telgrafta da Rusya’nın güneyine yerleşenlerle birlikte 800 bin
nüfusa sahip olan Pontuslu Rumların bağımsız bir devlet olmasını,
bu devletin Ermenistan ve Gürcistan ile işbirliği yaparak İslam ve
Rus emperyalizmine karşı kesin bir set oluşturacağını bildirir ve
İngiltere’nin bu konuda siyasi ve maddi desteğini ister. 44
39 1868 idari Teşkilatına göre Rize, Trabzon, Gümüşhane, Giresun, Ordu ve
Samsun Trabzon Vilayetine bağlı bulunuyordu. Bu statü bazı değişikliklerle
Milli Mücadele dönemine kadar devam etmiştir. Çapa, a.g.e., s. 1.
40 Güler, a.g.e., s. 168.
41 Jaeschke, a.g.e., s. 57.
42 Yerasimos, a.g.m., s. 50.
43 Yerasimos, a.g.m., s. 52.
44 Metin için bkz. Bilal N. Şimşir, İngiliz Belgelerinde Atatürk (1919-1938), c.