doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

638
CEMALETTİN TAŞKIRAN
Kemal Paşa’dan bölgenin teslim edilmesini istemişlerdir. Mustafa
Kemal Paşa, mütareke şartlarına göre İskenderun’un işgaline hakları
olmadığını bildirmiş ve “…İskenderun’a her ne sebep ve bahane
ile asker çıkarmaya teşebbüs edecek İngilizlere ateş açılmasını ….”
emretmiştir. 19 Bunun üzerine İngilizler başbakan İzzet Paşa’ya hakları
yoksa da, Halep ve civarındaki ordularını bakmak için istihdamdan
faydalanmak istemeleri de haklı bir istek mahiyetindedir…” 20
direniş ve silahla karşı konulmamasını istemiştir. Bu isteğe Mustafa
Kemal’in verdiği cevabı aşağıda vereceğiz ve onun liderlik karakterine
bir kere daha şahit olacağız. Ancak, mukayese imkanı için,
benzer bir durumda, bir başka Türk generalinin tavrını da burada
aktarmak istiyoruz. İngilizler Kars’a girmek istediler. Oradaki ordu
komutanı Yakup Şevki Paşa izin vermedi. İngilizler İzzet Paşa’ya
müracaat ettiler ve o da Yakup Şevki Paşa İngiliz işgaline karşı konulmamasını
bildirdi. Bunun üzerine Yakup Şevki Paşa bir telgraf
çekerek düşüncelerini. Harbiye Nezaretine bildirdi: “… Mesele, istenen
bir şeyi verip vermemek değildir. Önemli olan nokta, her istek
ve teklifi düşünmeden yapmaktır. Her teklife itaat edilecekse bu usulün
hem sonu ve hem de faydası yoktur. Bununla hiçbir tehlike kaldırılamaz…
milleti, hükûmeti mümkün mertebe az zararla kurtarmak
içinş her türlü mücadeleyi yapmakla beraber, daima bir varlık göstermek
zaruridir. … İşte korkularım ve düşüncelerim budur. Bununla
beraber hükûmetin vereceği talimatlara göre hareket edeceğim…” 21
düşüncesi doğru olan Yakup Şevki Paşa Kars’ı boşalttı ve İngilizler
işgal ettiler. Ama bakın daha öncesi benzer durumda Mustafa Kemal
Paşa ne diyor. Ve ne yapıyor: 6 Kasım 1918’de Mustafa Kemal Paşa,
İskenderun’u İngilizlere teslim edin diyen Ahmet İzzet Paşa’ya bir
telgraf çekiyor ve şunları yazıyor:
“…İngilizlerin aldatıcı muamele gösterecek emirleri tatbik etmeye
yaradılışım müsait olmadığından, başkumandanlık erkan-ı
harbiyesinin içtihadına uymadığım takdirde de bir çok ithamlar altında
kalmaklığım tabi bulunduğundan, kumandayı hemen teslim etmek
üzere; yerime yayın buyuracağınız zatın süratle gönderilmesini
19 Falih Rıfkı Atay, a.g.e., s.148.
20 Falih Rıfkı Atay, a.g.e., s.148.
21 Sebahattin Selek, Anadolu İhtilali, s.182. (HTVD. Seri No:1 s.168.)