doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

EVRENSELLİĞİ YAKALAYAN ADAM
MUSTAFA KEMAL ATATÜRK
Prof. Dr. Bayram KODAMAN *
A-Giriş
Evrensellik denince bütün insanlığı, bütün halkları, bütün ülkeleri
ilgilendiren ve kapsayan kavram akla gelmektedir1 . Bu bakımdan
evrensellik, herkesin, bütün insanların kabul ve iştirak edebileceği
ortak anlayışın, ortak bir fikrin, ortak bir buluşma ve uzlaşma
zemininin adıdır. Bu anlamda herkes tarafından kabul edilebilir olan
ilmi, dini, ahlaki, siyasi, iktisadi, içtimai gibi müşterek değerler, evrensel
değerler olarak nitelendirilebilir. Bu evrensel değerler, ilmi,
tarihi, ilahi, içtimai kökenli olduğu için zaman ve mekana göre değişmeyen
ve değişebilen özelliklere sahiptir. Farklılık, çeşitlilik ve
zıtlık arz etse de insanlığın, kültürlerin, medeniyetlerin bu evrensel
değerler üzerinde inşa edildiği de tarihi bir gerçektir.
Ancak bu evrenselliğin çıkış noktası evrensel olmayabilir. Başlangıçta
belirli bir gruba, topluma, kavime veya millete ait olarak
ortaya çıkan değerler, zamanla tarihi süreç içinde dünyaya yayıldığında,
herkes tarafından hüsnü kabul gördüğünde evrensel bir karakter
kazanmaktadır.
B- Tarihi Süreçte Evrensellik
Bilindiği üzere tarihte hâkim kavimler kendi kültürlerini ve medeniyetlerinin
evrensel olduğu iddiasında bulunmuşlardır. Bunların
başında Grek, Roma ve Hıristiyanlığın sentezi olan Batı Medeniyeti
* Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölüm Başkanı.
1 Petit Robert Dictionnaire (Fransızca Lügat), “Üniversel”, Paris, 1968.