doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

SOFYA ASKERÎ ATAŞESİ MUSTAFA KEMAL’İN ASKERÎ VE SİYASÎ DEĞERLENDİRMELERİ 453
Bulgar ordusunun yeniden yapılanma çalışmaları konusunda
Mustafa Kemal Atatürk detaylı bir rapor gönderir. Piyade, süvari,
topçu sınıflarına dair ayrıntılı bilgiler verdikten sonra, Bulgar ordusunca
20 yıllık bir sürede gerçekleştirilmesi düşünülen planla ilgili
değerlendirmelerini sıralar: “Bulgar ordusunu, yeni Bulgaristan’ın
arzuladığı gayelere uygun bir yetkinlik seviyesine yükseltmek için,
Bulgar genelkurmayınca, 20 yıllık bir süre içerisinde uygulamak ve
tamamlamak üzere genel bir proje düşünülmektedir. Bu süre, uygulamanın
gerçekleştirilmesi açısından – her yıl artacak nüfus, mali
durumu etkileyecek gelişmeler ve diğer hususları gözönüne alınarak
– dönemlere bölünmüştür. Birinci uygulama dönemi 5 yıldır. Bu
dönem sonunda Bulgar Hükûmeti, yeni kuruluşta 400.000 kişilik bir
hareketli kuvvet ile 120.000 kişilik bir ikinci hat ordusunu her yönden
harbe hazırlamış olacaktır.” 18
Birinci Dünya Harbi öncesinde, Bulgar ordusunun hızla silahlanmasını
da Atatürk şu sözlerle aktarır: “Bulgar üst düzey askerî
yetkilileri pek büyük bir ciddiyet ve derin intikam hisleriyle ordularını
yeniden hazırlamaktadırlar.” 19 Yine Atatürk’ün verdiği bilgilere
göre; “Bulgar ordusunda, yaşları veya yetersizlikleri sebebiyle işe
yaramadıkları anlaşılan çok sayıda büyük ve küçük rütbeli subay ordudan
çıkarılmış ve her fırsattan istifadeyle çıkarılmaktadır. Ordu
yüksek komutasını gençleştirmek fikri Bulgaristan’da esas kabul
edilmiştir.” 20
Bulgar ordusunun, savaş öncesindeki silahlanma faaliyetleri için
ihtiyaç duyduğu mali destek için, borçlanma yoluna gidilir. Rusya ve
Fransa; Bulgaristan’ın bu isteğine olumlu bir yaklaşım göstermeyince,
Almanya devreye girer. Yaklaşık 500 milyon franklık borçlanmanın,
300 milyon frankı hemen, kalanı da iki yıl içinde alınacaktır. 21
Mustafa Kemal Atatürk, bu bilgiyi genelkurmay başkanlığına 31
Mayıs 1914 tarihli raporda veriyor. Savaşın iki ay sonra başladığı
düşünülürse, Bulgaristan’ın yer alacağı tarafı göstermesi bakımından
önemlidir. 22
18 ATASE Arşivi, BFK, Kls.337, D.2370, F.2-1.
19 ATASE Arşivi, BDH, Kls.1660, D.18-29, F.1.
20 ATASE Arşivi, BDH, Kls.1660, D.18-29, F.3 / ATASE Arşivi, BDH, Kls.337,
D.2370, F.4-8.
21 ATASE Arşivi, BDH, Kls.1660, D.18-29, F.28.
22 ATASE Arşivi, BDH, Kls.1660, D.18-29, F.28-1.