doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

258
SÜLEYMAN BEYOĞLU
hakkında bir söz söylenemezdi. Sermaye vergileri de aynı suretle
toplanmak lazım gelirdi.
Patrikhanelerin ve hilâfetin imtiyazatına tevfikan, hükûmet tedrisat
usulünü ıslah edemezdi. Türkiye’de yerleşmiş olan her cemaat,
ister resmen salâhiyet almış bulunsun, ister bulunmasın, kendi dini
mekteplerine ve liselerine mâlikti, imparatorluk hududu dahilinde de
her millet kendi lisanını ve dinini talim ederdi. Fakat bu mektepler
ihanet projelerine hizmet ettiler. Ermeniler Türk hâkimiyeti altında,
açıkça müstakil bir kraliyet lehinde çalışıyor, ecnebi anasırın fiili
muavenetiyle hayallerini hiz-i fiile îsal için mütemadiyen entrikalarda
bu lunuyorlardı.
Bizimle dört yüz sene yaşamış olan yerli kavimler, günün birinde
kendilerini gayr-i müstahlâs addederek Türklerin boyunduruğundan
kurtulacakları günü düşünmeye başladılar. Mekteplerinde kendi
lisanlarını ve dinlerini talim ettiler ve taht-ı hâkimiyetinde yaşadıktan
hükûmeti yabancı saydılar.
Diğer milletlerle aynı hal vaki oldu. Türkiye’de mektepler ve
kiliseler tahrikatın ocağı idi. Gayrimüslim anasır, hatta imparatorluk
hududu dahilindeki Müslüman Araplar, aynı maksatla mekteplerinde
Türk lisanının talimini ihmal ettiler. Böyle bir vaziyete İngiltere,
Fransa, Amerika veya her hangi bir milletin ne kadar zaman tahammül
edebileceklerini sorarız.”
20 Nisan 1924 kabul edilip Türkiye Cumhuriyeti’nin en uzun
uygulanan anayasası olan Teşkilat-ı Esasiye Kanunun 88. maddesi
“Türkiye ahalisi din ve ırk farkı olmaksızın vatandaşlık itibariyle
Türk ıtlak olunur. Türkiye’de mütemekkin bir ecnebi babanın sulbünden
Türkiye’de doğup da memleket dâhilinde ikamet ve sinni
rüşte vusulünde resmen Türklüğü ihtiyar eden veyahut vatandaşlık
kanunu mucibince Türklüğe kabul olunan herkes Türktür”. 52 Bu anayasada
herhangi bir ırk, din ve kültüre bakılarak Türk vatandaşlığı
belirlenmemiştir. Buradaki Türk kavramı yalnızca Türk soyluları tanımlamak
için de kullanılmamıştır. Çünkü anayasanın bu maddesi
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan herkesi kucaklayan bir yakla-
52 Suna Kili-A. Şeref Gözübüyük, Türk Anayasa Metinleri (Sened-i İttifaktan
Günümüze). İstanbul 2000. s. 138 Bu kitap, Osmanlıcadan okunmuş metinlerde
bir çok yanlışı olduğundan ihtiyatlı kullanılmalıdır.