doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

484
BİLÂL N. ŞİMŞİR
ittifaka yakın birişbirliği içine girmiş oldular. “İçten Antlaşma” ile
Balkan Paktı’nın temeli olşuturuldu.
Ancak Balkan Paktı için sadece Türk-Yunan ilişkilerini iyi düzeye
çıkarmak yetmiyordu. Türkiye’nin, ikili düzeyde teker teker
her Balkan ülkesiyle dostluk ilişkileri kurmuş olması da kollektif bir
ittifak kurmak için kâfi değildi. Öteki Balkan ülkelerinin de birbirleriyle
olan ilişkilerini düzeltmeleri gerekiyordu. Türkiye bu alanda da
inisiyatif aldı. Balkan ülkelerini birbirlerine yaklaştırmak için uğraştı.
Çok taraflı diplomatik girişimlerde bulundu.
Fakat altı Balkan ülkesini bir ittifak çatısı altında toplamak
mümkün olmadı. Bulgaristan’ın, hem Romanya, hem Yunanistan ve
hem de Yugoslavya ile ciddi sorunları vardı. Sofya Hükûmeti, bazı
Bulgar topraklarının komşuları tarafından gasbedilmiş olduğunu
düşünüyordu: Romanya’dan Güney Dobruca, Yugaslavya’dan Makedonya
sınırlarında Bulgaristan lehine düzeltmeler yapılmasını istiyordu.
Bulgaristan, Batı Trakya’dan Ege Denizi’ne çıkan bir koridor
istiyordu, Yunanistan’dan Karaağaç (Aleksandropolis) Limanını
istiyordu. Yani Bulgaristan Balkanlar’daki sınırların değitirilmesini
istiyordu; diplomasi literatüründe sıkça kullanılmış bir ifadeyle Bulgaristan,
“revizyonist” bir politika izliyordu; “statu quo’cu bir politka
güden öteki Balkan ülkelerine ters düşüyordu.
Arnavutluk da benzer bir tutum içindeydi; Yugoslavya ve
Yunanistan’ın bazı Arnavut topraklarını işgal etmiş olduklarını düşünüyor
ve bu komşularıyla var olan sınırları içine sindiremiyordu.
Azınlıklar konusunda da hem Bulgaristan’ın hem de Aranvuluk’ın
komşularıyla sorunları vardı. Oysa Balkan Paktı, hem mevcut sınırları
korumak, hem de status quo’yu savunmak amacı güdüyordu.
Dolayısıyla Bulgaristan gibi Arnavutluk da bu pakta katılmadılar.
Paktın hazırlanması sırasında, gerek imzacı devletlerin kendi aralarında,
gerek onlarla Bulgaristan arasında geniş ve çetin görüşme,
danışma ve tartışmalar yaşandı.
Balkan Paktı hazırlıklarının son aşamasında Sovyetler Birliriği
ile de anlaşmazlık çıktı. Pakta katılacak devletler birbirlerinin
sınırlarını karşılıklı olarak güvence altına alacaklardı, o zamanki
ifadeyle “tekeffül edeceklerdi.”. Ruslar pirelendiler. Besarabya konusunu
ortaya atıp Balkan Paktı’nın kurulmasına cephe aldılar. Sov-