doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

652
ESAT ARSLAN
Atatürk, 1 Mart 1922’de Meclisin Üçüncü Yasama Yılını açarken
yaptığı konuşmada şöyle diyordu:
“...Azerbaycan, Gürcistan, Ermenistan Sovyet Cumhuriyetleriyle
Moskova Muahedenamesi esasları dairesinde
Kars’ta 13 Teşrinievvel (1921) tarihli muahedenameyi
akdettik. Bu muahede ile şarkta hukukî bir şekil alan
vaziyet-i fiiliyemiz de Sevr Muahedenamesinin gayri
kabili tatbik olduğunu gösteren vakayiden biridir.
Ermeni meselesi denilen ve Ermeni milletinin menafı-i
hakikiyesinden ziyade cihan kapitalistlerinin menafi-i
iktisadiyesine göre halledilmek istenilen mesele Kars
Muahedesiyle en doğru suret-i hallini buldu. Asırlardan
beri dostane yaşayan iki çalışkan halkın revabıt-ı hasenesi
maalmemnuniye tekrar teessüs etti...” 11
Türkiye -Ermenistan ilişkileri 1921 Kars Antlaşmasıyla rayına
oturtulmuş, Mustafa Kemal Atatürk ‘ün Meclisin üçüncü yasama
yılını açarken bir nevi planlama direktifi biçiminde meclise belirttiği
bu konu 15 gün sonra Birinci Türkiye Millet Meclisi tarafından
öncelikle ele alınarak 207 sayılı yasayla sorun tarihin derinliklerine
gömülerek halledilmiş ve Türkiye-Ermenistan sınırı da kesin olarak
çizilmiştir.
ERMENİ SORUNU LOZAN ÖNCESİ BİTMİŞTİ, ANCAK
BİR KEZ DAHA BÜYÜK DEVLETLERİN SORUNU OLDU-
ĞU TEYİT EDİLDİ
Osmanlı Devleti’nin tasfiyesi ve yeni Türk Devleti’nin siyasal
bakımından kuruluşunu simgeleyen Lozan Antlaşması ile Ermeni Sorununun
bittiği bir kez daha teyit edilerek, tarihin karanlıklarına gömülmüştü
fakat, kırk yıl sonra sorun neden yeniden diriltildi?Atatürk
yaşasaydı, sorunun bugünkü biçimi almasına müsaade eder miydi?
Füturolojist bir yaklaşımla sorunu bu şekilde günümüze bırakır mıydı?
Buna verilecek yanıt, tek sözcükle hayır....Öyle olduğu halde o
günlerden bugünlere nasıl gelinmiştir? Sorun nasıl yeniden alevlendirilmiştir
? Ermeni Patrikleri, AB’ye üye olmaya çalışan Türkiye’ye
11 Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri I, Maarif Matbaası, İstanbul 1945, s. 226