doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

ATATÜRK’ÜN AZINLIKLAR HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ
Prof. Dr. Ramazan TOSUN*
Azınlık tabiri insanlık tarihi kadar eskidir. Diğer bir ifadeyle;
insanlar toplumlar halinde yaşamaya başladıktan beri, her toplumda
azınlıklardan bahsedilmektedir. Azınlık tabirinin değişik tanımları
yapılmıştır. Bu tanımlardan şöyle bir sonuç çıkarmak mümkündür:
Azınlık; Bir ülkede hâkim olan çoğunluktan soy, din, dil, kültür
ve gelenek gibi hususlarda farklılık gösteren küçük topluluktur 1 .
Osmanlı Devleti’nin Batı karşısında üstünlüğünü kaybetmesi,
XVIII. Yüzyılda önce Amerika, sonra da Fransa’daki gelişmeler,
Osmanlı zimmîleri üzerinde etkili olmaya başlamıştır. “Çocuklarını
Avrupa’da okutup Batı kültürüyle yetişmelerini sağlayan, askere
gitmemelerinden ve dil bilmemelerinden kaynaklanan üstünlüklerini
iyi kullanarak, Osmanlı ekonomisinde üstün bir yer elde eden
zimmîler bağımsızlık isteği ile ayaklanmaya başladılar” 2 . İşte bu
gelişmelerden itibaren Batılı devletler Osmanlı Devleti’nin tasfiyesinde
bu unsurları kullanmaya başlamışlardır. Diğer bir ifadeyle
“Osmanlı Devleti’nin iç işlerine karışmak için bir bahane bulan bu
devletler, siyasal amaçlarını gerçekleştirmek için bu toplulukları
Osmanlı Devleti üzerinde bir baskı aracı olarak kullandılar” 3 .
Rumlar, Osmanlı döneminde elde ettikleri hakları Bizans döne-
* Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi, S.Ü. Atatürk İlkeleri ve
İnkılap Tarihi Bölüm Başkanı-KONYA.
1 Ali Güler, Osmanlı’dan Cumhuriyete Azınlıklar, TÜRKAR, Ankara 2003,
s. 214-215
2 Gülnihâl Bozkurt, Alman-İngiliz Belgelerinin ve Siyasi Gelişmelerin Işığı
Altında Gayrimüslim Osmanlı Vatandaşlarının Hukukî Durumu (1839-
1914), 2. bas. TTK, Ankara 1996, s. 2
3 Bozkurt, age, s. 40.