doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

894
HİDAYƏT ORUCOV
ci İnönü savaşları Azərbaycanda böyük bir coşğuya səbəb oldu. Nərimanov
23 Mart 1921-ci ildə Atatürkə yazdığı məktubunda bu nailiyyətlərə görə
Türkiyə Böyük Millet Məclisi hökümətini, onun rəhbərini və qəhrəman
Türk ordusunu təbrik etdikdən sonra deyirdi: “Paşam, Türk millətində
bir ənənə vardır: qardaş qardaşa borc verməz, qardaş hər şəraitdə qardaşının
əlindən tutar. Biz qardaş xalqlarıq və hər zaman və hər şəraitdə birbirimizin
əlindən tutacağıq. Bu gün etdiyimiz də qardaşlıqdan savayı heç
nə deyildir”.
Atatürk yeni yaranan Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasının
varlığından böyük sevinc duyur, bunu Azərbaycanda yaranacaq müstəqil
dövlətin ilkin addımı sayırdı. 1921-ci ilin 18 Oktyabrında Azərbaycanın
Ankarada səfirliyinin açılışında Ulu Öndər Atatürk Azərbaycan bayrağını
qaldırarkən söylədiyi nitqində demişdir:
“Səfir həzrətləri,
Bu gün bizə sevincli bir bayram yaşatdığınıza görə Böyük Millət
Məclisi Höküməti və şəxsim adına təşəkkür edirəm. Bu bay ram gününün
mənim üçün xoşbəxt bir yönü vardır ki, o da müstəqil Azərbaycan Şura
Hökümətinin bayrağını qaldırmaq şərəfini mənə bəxş etmiş olmasıdır.
Bəylər! Ankaraya yunanlıların, düşmənlərin bayrağı asılmaq istənirdi.
Bu fürsəti həmd olsun ki, düşmənlərimiz əldə edə bilmədilər. Burada qardaş
hökümətin, qardaş millətin bayrağını qaldırmaqla bəxtiyarlıq duyuruq.
Türkiyə və Azərbaycan arasındakı səmimi əlaqələrin, qardaşlığın
dərəcesini izaha gərək yoxdur. Bu gün bayraq qaldırılması münasibətilə
duyduğum bəxtiyarlığı iftixarla yad etmək istəyirəm.
Əziz dostumuz Əbilov həzrətləri! Bu gün Azərbaycanın müstəqilliyini
təmsil edən bayrağı qaldırarkən əllərimin müəyyən duyğular və təsirlərlə
titrədiyini duyuram. Həqiqətdə bayrağı qaldıran mənim əllərimdi; ancaq
əllərimi hərəkətə gətirən, bugünkü bayramda mənən müşterək olan bütün
Türkiyə xalqının həqiqi və səmimi qardaşlıq duyğularıydı”.
Türkiyədə 1923-cü ildə Cümhuriyyət rəsmi şəkildə quruldu və Anadolu
bütün düşmənlərdən biryolluq azad olundu. Atatürk ömrünün
axırına kimi dövlətin güclənməsi, möhkəmlənməsi, xalqın rifaha qovuşması
və Türkiyə Cümhuriyyətinin dünya dövlətləri arasında özünə layiq
yer tutması uğrunda yorulmaq bilmədən çalışdı. O, dövrün tələblərini