doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

TÜRK TARİHİ VE EVRENSEL AÇIDAN ATATÜRK’E BAKIŞ 209
Atatürk’ün etkilerinin büyüklüğü, Onun üfulünün bütün dünyada
uyan dırdığı yankılarda çok belirgin olarak görülür. Dünya medyası,
resmi ve sivil şahıs ve kurumlar, Onun hizmetlerini çeşitli yönlerden
dile geti rirler. Ama özellikle Asya ve Afrika’daki toplumlar,
O’nun dünyaya veda etmesini, kendi kahramanlarının kaybı olarak
algılamışlardır.
Bazı ülkelerde, mesela Pakistan, Hindistan ve Bengaldeş’i kapsayan
coğrafyada, O’nun üfulu bir matem ve bir yas havası içinde idrak
edil miştir.Onların deyimi ile “Ankara Aslanı”, “Çağın en büyük
kahramanı”, “Millîyetçiliğin gerçek ruhu”, “Asya’nın kurtarıcısı”,
ve “Bütün Doğu’nun iftihar kaynağı” olan büyük Gazi için göz yaşları
akıtılmıştır. 6
Atatürk’ün cenaze töreni, O’nun dünyada yarattığı etki ve
saygınlı ğın çarpıcı bir göstergesi olmuştur. Atatürk sağlığında emperyalizme
karşı millî bağımsızlık bayrağını dalgalandırmış, sömürgeciliği
karşı savaşmış ezilen esir milletlerin yol göstericisi durumuna
gelmişti. Ama millî ba ğımsızlık ve çağdaşlaşma önderinin
tabutunun arkasında, dünyanın dört ta rafından gelen değişik ideolojileri
temsil eden seçkin delegeler yer almışlardır. Bunlar arasında
faşistler, demokratlar, naziler ve komünistler yan yana saygı yürüyüşüne
katılmışlardır. 7
Bir başka açıdan Atatürk’ün yönettiği Türk çağdaşlaşması,
sadece millî bağımsızlık açısından değil, ama skolastik düşünce
tarzına karşı akılcılığın, medeniyetçiliğin İslam alemindeki öncüsü
olmak bakımından da etkili olmuştur. İran’da Rıza Şah Pehlevi,
Afganistan’da Amanullah Han, Endonezya’da Ahmet Sükarno,
Mısır’da Abdünnasır, Tunus’ta Habib Burgiba... farklı nüanslar içinde
O’nu kendilerine örnek almışlardır.
Üzerinde durulması gereken diğer bir hususta, Türk çağdaşlaşmasını
değişik ve farklı kültür çevrelerinin çağa uyumları açısından
6 Bu konularda değerli araştırmacı Büyükelçi Bilâl N. Şimşir’in arşivlere dayalı
değerli eserleri vardır. Bakınız: Doğunun Kahramanı Atatürk, Ankara, 1999,
s. 355-383.
7 ÇAYCI, Abdurrahman, Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Milli Bağımsızlık ve
Çağdaşlaşma Önderi, Ankara, 2002, XIII-535s.