doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

BİR ASKERÎ DEHA OLARAK ATATÜRK’ÜN İLERİ GÖRÜŞLÜLÜĞÜ VE
ORDU-MİLLET DAYANIŞMASINA VERDİĞİ ÖNEM
nüdür. Bir yabancı araştırmacı onun askerî dehasını incelerken beş
temel nitelikten bahseder. Bunlar; kişisel cesaret; başkalarının hareketini
seziş yeteneği; sabır, yani kendi hareketlerinin en etkili olabileceği
zamanı kavrayış, kendi amacını saklı tutarak, başka yönlerde
inandırıcı biçimde “yanıltma, aldatma” hareketleri yapabilme yeteneği;
hasım kuvvetlerin nispi gücünü, objektif bir görüşle ve doğru
olarak değerlendirebilme yeteneği yani “gerçekçilik”. Kısacası bir
askerî deha olarak Atatürk, güçlü, inançlı, kesin kararlı bir kişiliğe
sahiptir. 5
Atatürk’ün yetiştiği ortama bakıldığında, Osmanlı Devleti’nin
sınır kesimini oluşturan bir yerde doğmuş; yurdunu ve ocağını kaybetme
tehdidi altında bulunan bir bölgede eğitimini tamamlamıştır.
Atatürk, askerlik mesleğine yönelik olarak sistemli ve kesintisiz bir
eğitim görmüştür. Yetiştiği kültür çevresi imparatorluğun en hareketli
bölgelerinden birini oluşturuyordu. Anadolu’dan Balkanlara göç
etmiş Türklerin, o coğrafyada gerçekleştirdikleri kültürün yanında
sınırlı da olsa Batı kültürü Atatürk’ün yetiştiği dönemde etkisini
göstermekte idi. Atatürk’ün Selanik Askerî Rüştiyesi’nde başlayıp
Manastır Askerî İdadisi ve ardından İstanbul’da Harbiye Mektebi ve
Erkan-ı Harbiye Mektebinde devam eden eğitim hayatında dönemin
en seçkin eğiticilerinden dersler almıştır. Özellikle onun yetişmesinde,
kişiliğinin şekillenmesinde önderlik yeteneğinin pekişmesinde
askerî okullardaki öğretmenlerinin etkisi hiçbir zaman inkâr edilemez.
6
Atatürk’ün yetiştiği kültür çevresi, siyasi ortam ve gördüğü eğitimin
yanı sıra, onun askerî yönünün oluşmasında bir diğer önemli
etken ise, katıldığı muharebelerin sonunda kazandığı deney ve birikimdir.
Atatürk, askerî harekatın bütün çeşitlerini bizzat muharebe
alanlarında yaşayarak tecrübe etmiştir. Atatürk’ün Gnkur. ATASE
ve Dent. Bşk.lığı tarafından yayımlanan not defterlerinden özellikle
Harbiye Mektebi ve Erkân-ı Harbiye Mektebinde iken yazdıklarında
5 Nusret Baycan, Aynı eser, s. 60. (Bu özellikler, ABD.li profesör Richard D.
Robinson’un çalışmasından alıntıdır.)
6 Atatürk’ü yetiştiren öğretmenleri hakkında bilgi için bk., Cemil Sönmez,
Atatürk’ün Yetişmesi ve Öğretmenleri, Atatürk Araştırma Merkezi Bşk.lığı
Yay., Ankara 2005.
365