doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

912
MÜMÜN TAHİR
ğer antlaşmaları da gözden geçirmeye mecbur kalacaklardır. Antant
temsilcilerinin Sofya’da yayınladıkları rapora göre, Haziran 1920’de
Burgaz limanma vasıl olan üç Türk gemisi kömür yerine silah ve
cephane ile limandan ayrılıyorlar. Gemilerden birinin kaptanı, hatta
şehrin askerî komutanı tarafından karşılanmıştır. Yine Mart 1922’de
iki yük kamyonu silah ve cephane ile, on dolayında Bulgar ve Türk
askerî himayesinde Edirne üzerinden Türk topraklarına geçer. Kaptan
Abdülrezak, İbrahim Çavuş, Ali Çavuş vb. subayların kumandanlığında
Trakya’daki Yunan ordusuna karşı Bulgar-Türk çeteleri
oluşturuluyor.
General Cafer Tayyar’ın Doğu Trakya’da uğradığı yenilgiden
sonra 385 subay, 3239 er, 22 000 sivil Türk Bulgaristan topraklarına
sığınıyor. Aleksandır Stamboliyski hükûmeti onlara Bulgar parasıyla
2 milyon leva yardım sağlıyor. Bulgar Çiftçiler Birliği hükûmeti
tarımcı göçmenlere toprak veriyor, tarlalarını işleyebilmek için araç
ve gereç sağlıyor, tohum dağıtıyor vs.
Bulgaristan’dan Türk hilaline 25 vagon un, 5 vagon fasulye,
1 vagon da yağ ve peynir gönderiliyor. Bu yardım İzmir, Bursa ve
Trakya halkına yapılmıştır. Prof. Stoyan Andreev’in araştırmalarınca,
Aleksandır Stamboliyski, başında Atatürk’ün bulunduğu Türk
güçlerinin imkanlarını Batılı devlet adamlarından, politikacılardan
çok daha önce anlamış ve değerlendirmiştir. Yaklaşık iki yıla yakın
bir dönem Antant kontrol makamlarından gizlice Atatürk ordusuna
yardım etmektedir. Basiretli bir devlet adamı ve politikacı olarak
Aleksandır Stamboliyski Mustafa Kemal’in zaferinde bir gün
Bulgaristan’ın da Nöy Antlaşmasının esiredici koşullarını iptal etme
olanaklaır görmektedir. 2 O, yeni Turk devletinin simasında dostluk
ve iyi komşuluk ilişkileri izleyecek bir ülke görmektedir. 26 Ekim
1922 tarihinde Aleksandır Stamboliyski XIX. Millet Meclisi’nde
büyük bir nutuk irad ediyor. Nutukta Bulgaristan’ın dış politikasına
açıklık getiriyor. Nutuk 29 Ekim 1922 tarihinde “Zemedelsko
Zname” (Çiftçi Bayrağı) gazetesinde yayımlanıyor. Orada Stamboliyski:
“Yakındoğu sorunu! Sayın milletvekilleri, biz büyiik devlet
adamı Kemal Paşa’nın simasında Türkiye’nin hizmetini tanımalıyız.
O’nun bir zamanlarki maceraperestliği sayesinde, onun ve dolayın-
2 Andreev Stoyan, Kemal Atatürki, Balkonite Dnes