doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

514
ALİ GÜLER
Bu sosyolojik yaklaşım, Anayasa’da da hukuki ifadesini bulmuştur.
Nitekim, Atatürk 5 Kasım 1925’te Ankara Hukuk Fakültesi’ni
açarken yaptığı konuşmada, millî devletin insan unsuru için “öngörülen
bağ”ı şu şekilde açıklamıştır: “Bugünkü devletimizin şekli,
asırlardan beri gelen eski şekilleri bertaraf eden en gelişmiş tarz
olmuştur. Milletin, varlığını devam ettirmek için fertleri arasında
düşündüğü müşterek bağ, asırlardan beri gelen şekil ve mahiyetini
değiştirmiş, yani millet, dini ve mezhebi bağlılık yerine, TÜRK MİL-
LİYETİ bağıyla fertlerini toplamıştır” 4
Anayasa’nın 3. maddesinde yer alan “Türkiye Devleti, ülkesi
ve milletliyle bölünmez bir bütündür. Dili Türkçe’dir” ifadesindeki
“Dili Türkçe’dir” sözleri devletin “resmi dilinin Türkçe olduğunu”
belirlemektedir. Çünkü, 3. maddenin madde başlığı, “III. Devletin
bütünlüğü, resmi dili, millî marşı ve başkenti” şeklindedir. Bilindiği
gibi, Anayasa Hukuku’na göre, madde başlıkları da anayasanın lafzı
ve ruhu içindedir.
42. Madde ise eğitim ve öğretim dilini belirlemektedir:
“Türkçe’den başka hiçbir dil, eğitim ve öğretim kurumlarında Türk
vatandaşlarına ana dilleri olarak okutulamaz ve öğretilemez”
Sosyoloji biliminin verilerine göre “ortak dil” bir milletin “ortak
kültürü”nü oluşturan en önemli değerdir. Çünkü, hem kültür unsurları
arasındaki iletişim ve etkileşim; hem de kültür değerlerinin bir
sonraki kuşağa aktarılması dil ile olur. Dil aynı zamanda “millî kimliğin”
en önemli göstergesidir. Ortak diliniz varsa, ortak kimliğiniz
vardır. Tarihte dilini kaybeden milletler, bir süre sonra kültürlerini,
sonuçta da millî kimliklerini kaybetmişlerdir.
Türklüğün tarihi incelendiği zaman; Türk milletinin büyük badireler
atlatmasına, Türkçe’nin zaman zaman dar boğazlara girmiş
olmasına rağmen her şeyinin dili sayesinde yaşadığı görülmektedir
ki, Atatürk de çeşitli konuşmalarında bunu vurgulamıştır. Mesela şu
sözleri bu bakımdan önemlidir:
“Türk milletinin dili Türkçe’dir. Türk dili dünyada en güzel, en
zengin ve en kolay olabilecek bir dildir. Onun için, her Türk dilini
4 M. K. Atatürk, Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, C: II., Ankara, 1960, s.
237.