doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

ROMANYA TÜRK TOPLUMUNUN MODERNLEŞMESİNDE
ATATÜRK VE DEVRİMLERİNİN ETKİSİ
vinç duyguları yaratmıştır.
Bilindiği üzere, o dönemlerde, özellikle Romanya ‘ya sığınan
ve “Firariler” olarak tanımlanan siyasi mültecilerin karşı propaganda
yaptıkları da gözden kaçmıyordu. Onlara: “Memleketimizdeki,
firariler ne alemde?, “Said Molla Nerede?”, “Rahat Durmayan Firariler”
veya “Hey, Hain-i Vatan!” gibi makalelerle gereken cevaplar
veriliyordu. Gerçekten, o dönemlerde, Romanya’dan gelip-geçen
firarilerin arasında: Prens Sabahattin ve kardeşi Lütfullah, Sultan
Abdülaziz’in damatlarından Mehmet Paşa, Said Molla (eski adliye
müsteşarı), Sadık Bey, Vasfi Efendi, Mevlanazade Rif’at ve daha
başka Osmanlı Devlet adamları bulunuyordu.
Cumhuriyet’in ilanından sonra, Romanya’nın dört sancak müftüsünden
oluşan bir heyetin Ankara’ya giderek, Gazi Paşa’nın huzurunda
Cumhuriyeti tebrik etmiş olmaları da ayrı bir anlam taşımaktadır,
diyebiliriz. Daha sonraları, Hilâfet makamının da lâğv
edilmesiyle, bu hususla ilgili olarak verilen kararda “Hiçbir ma’zur-u
Şer’i olmadığı” şeklinde yorumlar yapılıyor ve ötede beride, yeni
bir Halife seçileceği gibi söylentilere ise: “Bu asırda Halifenin ve
Hilâfetin manası kalmamıştır.” cevabı veriliyordu.
Cumhuriyetin ilanından sonra, Atatürk’ün önderliğinde gerçekleştirilen
devrimler Romanya’da geleneksel bir hayat sürdürmekte
olan Türk-İslam toplumu arasında hayli problemler yaratmış olup,
gazeteler gözden geçirildiği takdirde, yenilikçilerle muhafazakarların
arasında oldukça derin mücadelelere sebebiyet vermiş olduğu
anlaşılmaktadır.
Nitekim, Şer’i mahkemelerin feshi (1924) tekke ve zaviyelerin
kapatılması (1925) kıyafet reformu (19-25) kadın hakları ve özellikle,
Alfabe Devrimi ve diğer reformlar (Takvim, alafranga saat, ölçüler
vs.) bunlardan sayılırdı.
Özellikle genç nesli temsil edan aydınların, sırası geldikçe, her
devrimi inceleyerek, önemini açıklamaya, çalıştıkları ve uygulanmaya
konulmasında gayret sarf ettikleri görülmektedir.
Nitekim, okullarda Latin alfabesinin uygulanmasıyla halkın kültür
seviyesinin yükseltilmesi amaçlanıyordu. Bu hususta, özellikle
Türkiye Cumhuriyeti’nden gelen veya getirilen, dil, tarih, edebiyat
ve diğer okul kitaplarının da büyük bir katkısı olduğunu söyleyebili-
333