doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

TÜRK DEVRİMİ’NİN EVRENSEL NİTELİĞİ
Orhan KOLOĞLU
Devrim, toplumsal yapının tabanını da hedef alan kapsamlı bir
değişim girişimidir. Etkileri, sosyal, siyasi, ekonomik bütün alanlarda
görülür. Evrenselliği, sadece gerçekleştiren toplumla sınırlı kalmayıp
diğer toplumları da etkileme yeteneğine bağlıdır.
Türk Devrimi deyimiyle, Atatürk’ün 1919’da ilk eylemini başlatıp
toplumumuzu yepyeni bir yapıya kesin oturttuğu girişimi anlıyoruz.
Genellikle bu süreci, onun 1938’deki ölümüne kadarki süreyi
inceleyerek değerlendirenler vardır. Ben ise, devrim sürecini, hiçbir
zorlama olmadan 1950’de çok partili sisteme geçişimize kadar
devam etmiş, üstelik 20. yüzyılın ilk yarısından 21.’ye yaşayarak
girmek başarısını göstermiş bir eylem olarak, hâlâ yaşayan bir örnek
diye niteliyorum.
Bütün devrimler gibi Türk Devrimi de kendisinden önceki bir hazırlık
döneminin ürünüdür. Toplumlarda değişme ihtiyacı - özellikle
yaşam temposunun ağır olduğu dönemlerde - yavaş yavaş belirir.
Kurulu düzeni bozmama yanlılarının direnci bu hazırlık döneminin
uzunluğunu belirler. Bu da toplumun temel yapısının özelliklerine
bağlıdır.
15-17. yüzyıllar arasında Avrupalıların toplumsal yapısına hayranlıkla
baktığı Osmanlı Devleti, 18. yüzyılın ilk çeyreğinden itibaren
bir değişme ihtiyacını fark eder, ilk adımları da atar. Ancak
kendini zirvede hissetmenin etkisi hızlı bir değişimi engeller. Bunun
için 18. yüzyılın sonu ve 19.’nun başlangıcındaki askerî yenilgiler
etkileyici olmuştur. Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılmasıyla kararlı girişim
başlar. Köklü bir değişim hedeflemesine rağmen Tanzimat’ın,
devrim sayılmaması gibi evrensel bir nitelik kazanamamasında da,