doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

ATATÜRK’ÜN BAKIŞ AÇISIYLA AZINLIKLAR 255
resmi istatistiklere göre İstanbul’da 1924 yılında 280.000 Rum var
iken, 1927’de Türkiye Cumhuriyeti uyruklu 90.000 Rum ve Yunan
uyruklu 26.000 Rum, 1934’de ise 73.000 Türkiye Cumhuriyeti uyruklu
Rum 30.000’de Yunan uyruklu Rum bulunmaktaydı. 48 Bütün
bu azalmaların sebebi olarak Türk Rum nüfus mübadelesi ve azınlıklara
karşı yürütülen politikaları sayabiliriz. Türkiye’de Ermenice konuşan
nüfus ise 1927 sayımında 67.745, 1935 sayımında 67.381 olarak
tespit edilmiştir. Bir Ermeni kaynağı ise 1927 yılı için 52.576’sı
İstanbul’da olmak üzere bütün Türkiye’de 80.286 Ermeni’nin yaşadığını
kaydetmektedir. 49
Azınlıklardan TBMM’ye giren ilk kişi 1923’te II. Dönem
Van milletvekili Münip Boya (Ermeni asıllı)dır. Yine bu dönemde
Ermeniler’den 5-6-7. Dönem Afyonkarahisar milletvekili Berç Keresteciyan
Türker (1934-1942 Bağımsız milletvekili Afyonkarahisar)olmuştur.
İlk Rum milletvekili ise, 1930’da V. Dönem Ankara
milletvekili Nikolas Taspas olmuştur. Daha sonra Mihail Kayaoğlu
(Ankara Vll.dönem), İstamat Zihni Özdamar (Eskişehir 1935-1946),
Vasil Konos (İstanbul VIII. Dönem), Nikola Fakacelli (İstanbul VIII.
dönem ara seçim) TBMM’ye girmişlerdir. 1935’de ilk kez TBMM
seçimlerinde Yahudi adaylar da katıldı. CHP listesinden ilk Yahudi
milletvekili Abravaya Marmaralı (Niğde 1935-1943)dır. Azınlık
milletvekilleri yaptıkları propaganda ve meclis çalışmalarında hiçbir
zaman etnik kimliklerini öne çıkarmadan sadece Türkiye Cumhuriyeti
vatandaşı kimliği ile hareket etmişlerdir.
Mustafa Kemal Paşa bu konudaki düşüncelerini Lozan Barış
Antlaşmasından sonra da sürdürmüştür. Hatta bu zorakî kabullenişi,
Cumhuriyet’in ilan edildiği gün, Fransız muharriri Maurice Pernot’a
verdiği demeçte Fransız mekteplerini örnek göstererek şöyle beyan
ettirmiştir. Yabancı okulların Türk milletinin gelişiminde büyük katkıda
bulunduklarını, ancak bazen vazife hudutlarını aştıklarını, gayri
fenni propaganda gayeleri takip ettiklerini ve bunun için halkımızın
Türk olmayan unsurlarını hedeflediklerini ifade ederek; “Fransız
56-57.
48 Fatih Akın, Türkiye’ de Azınlık Politikaları (6-7 Eylül Olayları), İstanbul
2006, s.96.
49 Cafer Ulu, aynı tez, s.340-342.